Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1mo.Sądypierwszeyinstancyidlakażdegowoiewództwa,ziemiipowiatu,do
którychsędziowewybieranibędąnaseymikach.Sądypierwszeyistancyizawszebędą
gotowe,iczuwającenaoddaniesprawiedliwościtym,którzyieypotrzebuią.Odtych
sądówiśćbędzieappellacyanatrybunałygłównedlakażdeyprowincyibyćmaiące,
złożonerówniezosóbnaseymikachwybranych.Itesądytakpierwszey,iakoiostat-
nieyinstancyibędąsądamiziemskiemidlaszlachtyiwszystkichwłaścicielówziemskich
zkimkolwiek,incausisiurisetfacti.
2do.Iuryzdykcyezaśsądowewszystkimmiastompodługprawaseymuteraźniey-
szego:Omiastachwolnychkrólewskich.
3tio.Sądyreferendarskiedlakażdeyprowincyiosobnemiećchcemywsprawach
włościanwolnychdawnemiprawamisądowitemupoddanych.
4to.Sądyzadworneassessorskie,relacyineiKurlandzkiezachowuiemy.
5to.Kommissyewykonawczebędąmiałysądywsprawachdosweyadministracyi
należących.
6to.Opróczsądówwsprawachcywilnychikryminalnychdlawszystkichstanów,
będziesądnaywyższyseymowyzwany.Doktóregoprzyotwarciukażdegoseymu
obranebędąosoby.Dotegosądunależećbędąwystępkiprzeciwkonarodowiikrólowi,
czylicriminastatus.
Nowycodexprawcywilnychikryminalnychprzezwyznaczoneprzezseymosoby
spisać,rozkazuiemy.
IX.Regencya
Strażbędzieorazregencyą,maiącnaczelekrólową,albowieynieprzytomności
prymasa.Wtychtrzechtylkoprzypadkachmieyscemiećmożeregencya.1mo.Wczasie
małoletnościkróla.2do.Wczasieniemocytrwalepomięszaniezmysłówsprawuiącey.3tio.
Wprzypadku,gdybykrólbyłwziętynawoynie.Małoletnośćtrwaćtylkobędziedolat18.
zupełnych;aniemocwzględemtrwałegopomięszaniazmysłówdeklarowanąbyćnie
może,tylkoprzezseymgotowywiększościąwotówtrzechczęściprzeciwkoczwarteyizb
złączonych.WtychprzetotrzechprzypadkachprymasKoronyPolskieyseymnatychmiast
zwołaćpowinien,agdybyprymastępowinnośćzwłoczył,marszałekseymowylisty
okólnedoposłówisenatorówwyda.Seymgotowyurządzikoleyzasiadaniaministrów
wregencyi,ikrólowądozastąpieniakrólawobowiązkachiegoumocuie.Agdykról
wpierwszymprzypadkuzmałoletnościwyidzie,wdrugimdozupełnegoprzyidzie
zdrowia,wtrzecimzniewolipowróci,regencyarachunekzczynnościswoichoddaćmu
powinna;iodpowiadaćnarodowizaczasswegourzędowania,takiakiestprzepisano
ostrażynakażdymordynaryinymseymie,zosóbimaiątkówswoich.
X.Edukacyadziecikrólewskich
Synowiekrólewscy,którychdonastępstwatronukonstytucyaprzeznacza,są
pierwszemidziećmiOyczyzny:przetobacznośćodobreichwychowaniedonarodu
należy,bezuwłoczeniaiednakprawomrodzicielskim.Zarządukrólewskiego,samkról
zstrażąiwyznaczonymodstanówdozorcąedukacyikrolewicówwychowaniemich
zatrudniaćsiębędzie.Zarząduregencyi,tażzwspomnionymdozorcąedyukacyą
powierzonąmiećsobiebędzie.Wobydwóchprzypadkachdozorcaodstanów
35