Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Historiaastronomii
powszechnie,żeuczonytensamodzielnieodkryłw1687rokufundamen-
talneprawafizycznegoWszechświataiżewyczyntakinigdysięjużniepo-
wtórzy.ÓwradosnypoglądzostałjednakzweryfikowanyprzezEinstei-
nowską
reformę
najbardziej
podstawowych
koncepcji
Newtona,
dotyczącychprzestrzeni,czasu,grawitacjiitd.Aprzecieżżadenhistorykna-
ukinieuzna,żeNewtonpoprostusięmyliłiżejegopraceniesąwarte
uwagi.
Podrugie,współcześnihistorycyastronomiiuważają,żeichzadanie
poleganietylenaprzyznawaniumedalitymdawnymastronomom,któ-
rychopiniepokrywająsięzobecnąwiedzą,conazabieraniuczytelników
wfascynującąpodróż.Awędrówkawiedzieprzezkrainypojęciowoobce–
dominionychkultur,którepodobniejakmypróbowałyzrozumiećniebo,
aleczyniłyto,stawiającczęstobardzoodmiennepytaniaoduznawanych
przeznas;iktóreposzukiwałyodpowiedzidziwnychznaszegopunktuwi-
dzenia.Historycynamawiająswoichczytelników,byzmierzylisięztymi
obcymiideami,odsuwającnabokwspółczesnezałożenianatematnatury
icelówastronomiiorazodwieszając„nakołek”nasządzisiejsząwiedzę
oWszechświecie.
NaprzykładwczasachPlatonaprzyjmowanojakofaktobserwacyj-
ny,żesferaniebieskawirujenieustanniezniezmiennąprędkością.Miriady
gwiazd„stałych”,podążajączatymruchemobrotowym,jednocześnieza-
chowywaływzględnepołożeniawobecsiebie.Alepośródgwiazdwędro-
wałyrównieżwzadziwiającysposóbplanety:Słońce,Księżyc,Merkury
itd.Jeślizatemchcemyzrozumiećastronomiępodczasdziewiętnastuwie-
ków,jakiedzieląPlatonaiKopernika,musimyzrezygnowaćzwspółcze-
snejklasyfikacjiplanet,wktórejbrakmiejscadlaSłońcaiKsiężyca.Co
więcej,powinniśmyuwolnićsięodobowiązującychobecniepoglądówna
to,czymjestpracaastronoma,gdyżzagłębimysięwkulturę,którawyma-
gałaodastronomów,bydlakażdejzsiedmiuplanetsporządziligeome-
trycznymodel,umożliwiającyzestawianietablicichprzyszłychpołożeń
zwystarczającąprecyzją.
Innymisłowy,przezniemaldwatysiącleciaastronomiapozostawała
geometriąstosowaną.Kulminacjątegogreckiegoprogramubyłowydanie
w1543rokuprzezMikołajaKopernikadziełaOobrotach(Derevolutio-
nibus),wktórymkonserwatywnypodinnymiwzględamiautorpoczułsię
zmuszonyumieścićZiemiępośródplanet,naorbiciewokółSłońca.Na
początkuXVIIwiekuJohannesKeplerbadałfizyczneimplikacjetegoza-
biegu–siłydziałającewUkładzieSłonecznym–iwtensposóbprzeobra-
ziłastronomięznaukikinematycznejwdynamiczną.Niemniejnowe
koncepcje,rozwijaneprzezKeplera,Galileusza,Descartes’aiinnych,były
początkowoniesprecyzowaneizagmatwane;doichuporządkowaniado-
szłow1687rokuwrazzpublikacjąPhilosophiaenaturalisprincipiamathema-
tica(Matematycznezasadyfilozofiinaturalnej)Newtona,wktórymtodziele
