Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
autorwyjaśniał,żekluczemdozrozumieniafizycznegoWszechświatajest
prawopowszechnegociążenia.
Abyzkoleiwykazaćprawdziwośćtejtezy,należałosprawdzić,czy
prawoto,zastosowanedozniechęcającozłożonegoUkładuSłonecznego,
wyjaśniaobserwowaneruchyplanetiichksiężycóworazkomet.Wciągu
XVIIIwiekuipóźniejpytanietoabsorbowałouwagęniewielkiejgrupki
matematycznychgeniuszyidlahistorykaastronomiiniejestdokońca
oczywiste,jakustosunkowaćsiędotychbadań.Albowiemchoćwynikające
znichwnioskiinteresowałyastronomówwnajwyższymstopniu,uczenici
niebyliastronomami,leczmatematykamipracującyminausługachastro-
nomii;takwięczczystymsumieniemmożemypominąćszczegółyichob-
liczeń.
Umysłyowych„mechanikówniebieskich”,podobniejakichstaro-
żytnychiśredniowiecznychprekursorów,zaprzątałUkładSłoneczny.
Gwiazdywdalszymciągubyłytraktowanejakowłaściwieniezmienne–
azatemnieinteresujące–tłodlaruchówplanet;niewieledawałosięznimi
zrobićpozakatalogowaniemichpołożeńijasności.Jeszczew1833roku
JohnHerschel,wielkiautorytetwbadaniachgwiazdimgławic,wswym
TreatiseonAstronomy(Traktacieastronomicznym)zarezerwowałdlatychobiek-
tówtylkojedenrozdział.Pozanielicznymiwyjątkamizarównozawodowi
astronomowie,jakimiłośnicyastronomiipoświęcaliwięcejuwagijednej
jedynejgwieździe–Słońcu–ijejsatelitom.
Odtamtychczasówwielesięjednakzmieniłoiwahadłowychyliło
sięwprzeciwnąstronę:obecniezdajemysobiesprawęztego,żepionier-
skiewXVIIIiXIXwiekachstudianadgwiazdami,mgławicamioraz„bu-
dowąniebios”wywarłygłębokiwpływnaprzyszłykształtastronomii.
Dlategoksiążkatapoświęcawięcejuwagiwczesnymbadaniomkosmosu
pozagranicamiUkładuSłonecznego,niżgotowibylibyimudzielićdawni
astronomowie.
Jedentematwciążpowracawdziejachastronomiiostatnichstuleci–
odległości.Obserwatorpostrzegaobiektyastronomicznenapowierzchni
sferyniebieskiej;innymisłowy,widzidwuwymiarowyświat.Abysnućroz-
ważaniaoWszechświecietrójwymiarowym,obserwatorzymusząumieć
mierzyćtrzeciąwspółrzędną–odległość.
Historiatychposzukiwańjestekscytująca,gdyżzakończonysukce-
sempomiarodległościdoniewyobrażalnieoddalonychobiektównależydo
największychosiągnięćastronomii–nawetnajbliższegwiazdyznajdująsię
natyledaleko,żeichświatłopotrzebujelat,bydonasdotrzeć.Taprze-
strzennasamotnośćciałniebieskichprzynosijednaknieoczekiwanąpre-
mię,widzimyjebowiemnietakimi,jakiesąobecnie,lecztakimi,jakimi
były,gdyichświatłorozpoczynałopodróżprzezprzestrzeńkosmiczną.Po-
zwalatoastronomomnarzeczwłaściwieniemożliwą:napodróżwstecz
wczasie.Imbardziejodległyobiekt,tymwięcejczasujegoświatłopotrze-
