Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
PiotrHiszpan
20.Także,namaszczaćczołoolejemróżanymiprzykładaćpijawkęnażyłęczo-
łową;doskonaleskutkuje.Eksperymentator.
21.Także,szafrandziałanasennie.Konstantyn.
22.Także,bierzesięszafran,mandragorę,storaksidodajeniecoopium;rozcie-
rasięirozsmarowujenagłowiepacjenta,anatychmiastzaśnie.GirardwViaticum.
23.Także,opium,mandragorę,arszenik,wrównychilościach,rozetrzećisma-
rowaćogolonągłowę.Tosąsilneśrodki,jeżelipotymchceszocucićchorego,
przyłóżwnozdrzagąbkęsilnegooctu.
VI.Obólachgłowy
Wceluuśmierzeniabólugłowy:
1.Sokbluszczubiałegoiziemnegownozdrzawłożyć,głowęobmyć,aból
głowyminie,asokzciemnegobluszczuwpuszczonydonosazgniliznęwypędza.
Dioskorides.
2.Także,następującyokładnagłowęuważanyjestzanajbardziejwartościowy
wewszelkichdolegliwościach:mastyks,bertram,gorczyca,rzeżucha,czarnuszka,
ostróżka,obydwieciemierzyce12,imbir13,cynamon14,wszystkiegowrównychiloś-
ciach,rozcierasięnadrobnyproszekiprzesiewaprzezworeczek;woreczektrzyma
sięidajedossaniawustainicsięnieprzełyka,alewypluwapoodpowiednimcza-
sietrzymaniawustach,płuczesięjamęustnągorącymwinemzmiodem.Galen.
3.Także,ostatecznymśrodkiemjestprzypalanieżelazem.Tenże.
12
n(H)elleborus”=ciemierzyca,por.XLVIII,[41].Helleborus-Veratrumalbum.Theophrastes
iDioskoridesrozróżnialiciemierzycęczarnąibiałą.Celsus,Plinius,ScriboniusLargusiinniopisywali
tęroślinęijejzastosowanie.NazwaVeratrumpochodziodwyrazuverare,coznaczymówićprawdę
(kichanieoznaczałostwierdzenieprawdy).WyrazHelleboruspochodziodwyrazówgreckichelein-
zabijaćibora-żarłoczność,gdyżciemierzycadziałazabójczo.Por.Helleborus,św.IzydorzSewilli,
Etymologiarum,PLLXXXII,626;OpatWerner,Excerptorum,PL.CLVII,1151,1152.Helleborus
niger(cristiana),św.HildegardazBingen,Subtilitatumdiv.creat.,PL.CXCVII,1141(nyosewurtz),
tamże,1189.n(H)elleborusalbus”=ciemierzycabiała,por.III,33;VI,2,58;XX,14;XL,14.n(H)
elleborusniger”=ciemierzycaczarna,por.VI,2;XI,36;XX,14,19.
13
nZinziber”=imbir(AmonumzingiberL,ZingiberofficinaleL.),por.VI,2;VIII,16;XXVII,l;
XXXI,2;XXXVII,4;XLV
,37.Por.Amomum,św.IzydorzSewilli,Etymologiarum,PLLXXXII,622.
Św.HildegardazBingenwSubtilitatumdiv.creat.,PLCXCVII,1135.AmomumZingiber(Ingeber).
Imbirznanyjestodczasównajdawniejszych.Hippokrateswspominaoindikonpharmakonoznacza-
jącymimbir.Dioskoridesnazywagozyngiberis,aPliniusZingiberi.NazwęZingiberspotykasięjuż
wklasycznejłacinie,autorzyarabscyiperscypisząZandżabiliShangabir.Nieznamydotychczas
właściwejojczyznydzikorosnącegoimbiruleczniczego,wiemy,żeroślinęzwanąZingiberofficinale
uprawiająwIndiachwschodnich,wChinach,JaponiiinaJamajceorazkilkumniejszychwyspach
IndiiZachodnich.TakżenazachodnimwybrzeżuAfrykiwSierraLeone,wAustraljiiAmerycePo-
łudniowej.
14
nCin(n)amomum”=cynamon,por.IX,27;XIII,4;XXI,75;XXVII,1;XXXI,24,41;XL,16,
24;XLV
,37,[54],56.„Cinnamomumdictum,quodcortexejusinmodumcannaesitrotundusetgraci-
lis”,por.św.IzydorzSewilli,Etymologiarum,PLLXXXII,622;RabanMaurwDeuniverso,PLCXI,
525,526;św.HildegardazBingenwSubtilitatum,PLCXCVII,1139.
