Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp–Tradycjaklasyczna
9
wuideeklasyczneichrześcijańskie.Tradycjaklasyczna,któraukształto-
wałasięwstarożytnościiktórejprzedłużeniemidalszymetapemrozwoju
jestchrześcijaństwo,oddziałujenadalnaumysływieluznas.Cotojesttra-
dycjaklasyczna?
Mówiącnajogólniej,tradycjaklasycznatotradycjamoralna,którawy-
łoniłasięwmyślipolitycznejZachodu.Obejmujemyślicieli,dlaktórych
politykajestnieodłączniezwiązanazetykąiktórzypodkreślająwagęcnót
wżyciupublicznym.UkształtowalijąPlaton,Arystoteles,Cyceroniinni
wielcyfilozofowiestarożytności.Kontynuowanabyłaprzezmyślicielichrześ-
cijańskich.Średniowieczeznałodorobekfilozoficznygrecko-rzymskiego
antyku.WuniwersytetachśredniowiecznychwykładanoPolitykęArysto-
telesa.CzytanoPaństwoPlatona.Dopoczytnychpisarzynależelirównież
Cyceron,SenekaiPlutarch.Wieluteologów,awszczególnościśw.Tomasz
zAkwinu,starałosiępogodzićklasyczneichrześcijańskiekoncepcjepoli-
tyczneietyczne.Autorzychrześcijańscypodkreślaliwagęłaskidlanapra-
wymoralnej.Uważali,żeosiągnięciecnótzależynietyleodindywidual-
negowysiłkudanejjednostki,coodjejgłębokiejwiarywBoga.Wyodręb-
nioneprzezautorówstarożytnychcnotygłówne:roztropność,męstwo,
umiarkowanieisprawiedliwośćzostałyprzeznichuzupełnioneocnotybo-
skie:wiarę,nadzieję,miłość.
PierwszymwielkimkrytykiemtradycjiklasycznejbyłMachiavelli.Gło-
siłonseparacjęmiędzypraktykąpolitykiamoralnością.Wjegomyślipo-
tęgapaństwaurastadosprawykluczowej.Jakowielbicielustrojurepubliki
rzymskiejbyłonjednaknadaldopewnegostopniapodwpływemklasycz-
ności.ZerwałzniąostateczniedopieroThomasHobbes,ojciecnowożytnej
filozofiipolitycznej.Jednakże,pomimoatakuzestronymoderności,trady-
cjaklasyczna,łączącapolitykęietykę,przetrwaładonaszychczasów.Dzi-
siejszymjejwyrazemjestmyślwspółczesnycharystotelików,takichjak
CharlesTaylorczyAlasdairMacIntyre,tomizmreprezentowanyprzezÉtien-
neGilsona,JacquesMaritainaiwieluinnychmyślicieli,atakżemyślmię-
dzynarodowaHedleyaBullaibadaczyskupionychwokółtzw.szkołyan-
gielskiej.Wsposóbklasycznymyślimynadal.Tradycjaklasycznawyposa-
żyłanaszeumysływzespółpojęć,któreokazałysiędlacywilizacjizachod-
niejnigdyniewysychającymźródłeminspiracjiiodnowy.
Wtradycjiklasycznejpodstawowąrolęodgrywapojęciecnoty.Cnota
(gr.arete,łac.virtus,ang.virtue),którejznaczeniepróbowałuchwycićAdam
Mickiewicz,totakawłasnośćludzi,anawetniektórychzwierząt,która,jak
pisał,nidziezducha”.Wytrzymałemukoniowi,któryniesiejeźdźcanadro-
