Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
MikołajŁosski-Historiafilozofiirosyjskiej
własnymiprawamiwewnętrznymi.Wolnośćsamookreślaniasięnarodu
możezostaćnaruszona,aleniemożezostaćzlikwidowana.
Niepowinnowięcdziwić,żecenzuraodnosiłasiędosłowianofilów
podejrzliwieiprzeszkadzałaimwswobodnymwyrażaniuswoichmyśli
wprasie.Otodlaczego,twierdziMiliukow,słowianofileniemoglijasno
wyrazićwdrukuróżnicymiędzyichnaukąireakcyjnymipoglądamiprof.
SzewyriewaiPogodina.GerszenzonwswojejksiążcenIstoriczeskije
zapiski»jasnowykazałjaknieuzasadnionebyłoegzegetowanieprzezokcy-
dentalistówideałówsłowianofilówstarszegopokolenia.
JurijFiodorowiczSamarin(1819-1876),synkamergera,wlatach
1834-1838studiowałnawydzialefilologicznymUniwersytetuMoskiew-
skiego.PonapisaniudysertacjinStiefanJaworskijiFieofanProkopowicz»
SamarinprzystąpiłdoopanowywaniafilozofiiHeglaitakbardzosięnią
zachwycił,żechciałzrezygnowaćzeswoichwcześniejszychpoglądów.
Mówiłwtedy,żenKościółprawosławnyniemożeistniećbezfilozofii
Hegla».Jednakw1844rokuChomiakowwyleczyłSamarinazzachwytu
nadfilozofiąHeglaiuczyniłzwolennikiemideisłowianofilów.
Samarinpoświęciłswojeżyciedziałalnościpolitycznejispołecznej.
Brałudziałwpracachnadprojektemuwolnieniachłopówzpańszczyzny
iwalczyłzżądaniamiNiemcówznadbałtyckichguberni.Podkoniecswego
życiaSamarin,przebywającwBerlinie,zapoznałsięzteoriamiMaksa
Mülleraopochodzeniureligiiinapisałnatentematdwaartykuły.Wtych
artykułach,opublikowanychwNiemczech,zwalczałpoglądyMüllera.
RosyjskiprzekładtychwłaśnieartykułówwydrukowanyzostałwVItomie
dziełSamarina,wydanychprzezjegosyna.Wtychartykułachiwliście
doswegobrataSamarinpisał:nśistotapojęciaBogazawierawsobie
bezpośrednieodczucieJegowpływunakażdegoczłowieka,cojestpier-
wotnąformąizałożeniemdalszegoObjawienia.Wynikastąd,żereligia
inaukiprzyrodniczemająjedenitensamgrunt:osobistedoświadcznie»
(VI,485-505),nświelkieznaczenie,jakieczłowieksłusznienadajeswo-
jejosobie,niemożebyćzbudowanenainnejzasadzie,jaktylkonaidei
Opatrznościiniemożebyćinaczejlogicznieusprawiedliwione,jakprzez
założenieistnieniaIstotyWszechmogącej,któranietylkokażdegoczło-
wiekadoprowadzadoświadomościmoralnegopowołaniaiosobistego
obowiązku,alezarazemtakżezewnętrznie,odsubiektuzupełnienieza-
leżnewydarzeniaiuwarunkowaniajegożyciarozkładająsięwtakispo-
sób,żeistniejąonewokreślonym,dlasumienialudzkiegołatwopozna-
wanymstosunkudoowegopowołania.Tylkoprzyzałożeniupowołania
