Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
historykówdouznaniagozanajwybitniejszego
geografapolskiegoażdoupadkuRzeczypospolitej
wXVIIIw.(Staszewski1966:147).
WspomnijmyjeszczejednegowychowankaUni-
wersytetuJagiellońskiego,wielkiegouczonego,za-
służonegoteżdlarozwojugeografii.ChodzioMi-
kołajaKopernika(1473–1543),któryw1543r.
opublikowałwiekopomnedziełoDerevolutionibus
orbiumcoelestium(Oobrotachsferniebieskich).Umożli-
wiłoononowespojrzenienageografię,szczególnie
nageografięfizyczną.Udowadniając,żelądzwodą
tworzyjednąkulę(„unumglobum”),obaliłśred-
niowiecznąteorięobrakukulistościZiemi,utrzymu-
jącąsiędojegoczasów(Olszewicz1957:29,Staszew-
ski1966:143).PoczątekzainteresowańKopernika
geografiąprzypadajeszczenalatajegostudiów,abez-
pośredniwpływnatomiałydocierającedoKrakowa
wieścioodkryciachnowychlądów.Byłzapewnejed-
nymzpierwszychPolaków,którydziękipobytowiwe
Włoszechwlatach1496–1503(zkrótkąprzerwą)
osobiścieprzeżywałdocierającedoEuropywieści
związaneztrzemapierwszymiwyprawamiKolumba
orazpodróżamiAmerigaVespucciego.Słowadotyczą-
ceodkryćgeograficznychodnajdujemywIKsiędze
dziełaMaciejazMiechowaTractatusdeduabusSarmatiis.
AsianaetEuropianaetdecontensisineis,Kraków1517,
JanHaller(zbioryBibliotekiJagiellońskiej)
Kartatytułowapierwszegowydania
MaciejzMiechowa(Miechowita),
mal.Z.Pabisiak1960,olej,pł.
(zbioryMuzeumUJ)
Oobrotachsferniebieskich(Modelska-Strzelecka1974:
32–33).GdyznalazłsięnaWarmii(odkońca1503r.),
dopływnowychwiadomościbyłograniczony,zatem
zdecydowałskierowaćswąuwagęwstronęgeogra-
fiinajbliższegoregionu,zwłaszczapobrzeżaBałty-
ku.Wiadomo,żew1519r.wykorzystywanojego
Thopographicadescriptiopołudniowo-zachodniejczęści
ZalewuWiślanegoprzyrozstrzyganiupewnegospo-
ruprawnego.Około1529r.rozpocząłpracęnadkar-
tografiąPrus,któraniestetynieprzetrwaładonaszych
czasów(Barycz1957:181).
WykładowcąUniwersytetubyłrównieżKalli-
mach
11
.Jakojedenzpierwszychzająłsiępoważnie
problememetnogenezySłowiańszczyzny.Wswoich
pracachhistorycznychuwzględniałszerokietłogeo-
11
FilipKallimach,PhilippusCallimachusExperiens,właśc.Filip-
poBuonaccorsi(1437–1496),włoskihumanista.Początkowo
działałwWenecjiiwRzymie.Wchodziłwskładtzw.Akademii
Rzymskiejiwtedyprzybrałnazwisko„Kallimach”.Zamieszany
wspiseknapapieżaPawłaII(1468)musiałuciekaćzRzymu.
NajpierwkrótkoprzebywałwKonstantynopolu,potempoja-
wiłsięwKrakowie(ok.1470).PrzezresztężyciadziałałwPol-
sce,byłjednymzprekursorównaszegorenesansu.Od1472r.
wykładowcaAkademiiKrakowskiej.Uczestniczyłwkilkupol-
skichmisjachdyplomatycznych.
C
ZASYODRODZENIA
.G
EOGRAFIAKRAKOWSKA
29
