Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KarieraWincentegoPolajakoprofesoraUniwer-
sytetuJagiellońskiegotrwałakrótko,bowiemjuż
w1852r.władzeaustriackieusunęłygozuniwersyte-
tuizlikwidowałykatedrę,uznając,żejegodziałalność
pobudzanastrojenarodoweijestszkodliwadlaCe-
sarstwa.Nieprzestałysięnatomiastukazywaćjego
pracenaukowe,zktórychczęśćstanowiłapokłosie
wykładówuniwersyteckichwKrakowie.Należytu
wymienićprzedewszystkimdwiepozycje.Pierwsza
Dwieprelekcjeopotrzebiewykładugeografiihandlowej
(1866)stanowinapewnopodwalinępodpolskąan-
tropogeografię.WedługPolageografiahandlowa„jest
bieżącąhistoryąludzkości,termometremcywilizacji
ipodajeostatecznerezultatyusiłowańczłowiekana
globie”.DrugazewspomnianychpozycjitoHistorycz-
nyobszarPolski(1869),wktórej–jakopierwszyzpol-
skichgeografów–podjąłpróbęwyznaczeniazasięgu
ziemPolskihistorycznejzgeograficznegopunktu
widzenia.Autorowiprzyświecałnadrzędnycel,jakim
byłoudowodnieniezaborczymmocarstwom,iż„Pol-
skaistniejejakozwartajednostka«przyrodzona»
imożestanowićniezawisłeterytoriumpolityczne”.
HistoryczneterytoriumPolskiwidziałmiędzyOdrą
aDnieprem,DźwinąaDniestrem.Nurtowiprzyrod-
KartatytułowapracyWincentegoPola
KartatytułowapracyWincentegoPola
HistorycznyobszarPolski,Kraków1869
PółnocnywschódEuropy,Kraków1851
niczemurozważańtowarzyszyłnurtspołeczno-histo-
rycznyietniczny.Tymrazemcelnaukowyzostał
bardzowyraźniezabarwionyelementamipolityczny-
mi.Pracętęmożnauznaćzajednozpierwszychpol-
skichopracowańzzakresugeografiipolitycznej.
Spróbujmyzatemwskazaćgłównecechychara-
kteryzujące„geografięPolowską”(Jackowski,Soł-
jan2006:85–87):
Traktującgeografięjakonaukęsyntetyzującąoraz
badającązjawiskaiprocesyzachodzącewczasie
iprzestrzeni,WincentyPolnawiązywałdonaj-
nowszychtendencjiwnauceświatowej;szczegó-
łowozaprezentowałwłasnąkoncepcjęgeografii
ijejnauczaniaakademickiego.Wykładinaugu-
racyjnyPolaokreślonojakopierwsząpolską„pro-
gramowądeklaracjęnatematgeografii(Zierhoffer
[W:]Romer1969:23).
W
.Poluznałwycieczkizaintegralnączęśćnaucza-
niageografiiuniwersyteckiej,atakżejakometodę
umożliwiającązbieraniemateriałówiweryfikację
wtereniezgromadzonychinformacji.ZaA.Hum-
boldtemprzyjąłzasadęprocedurybadawczej,
wedługktórejopisywanojedynie„rzeczy”znane
zautopsji.
W
INCENTY
P
OLIPOCZĄTKINOWOŻYTNEJGEOGRAFII
45
