Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Skok1974).Ważneźródłoinformacjimogąteż
stanowićpracedotyczącedziejówpodróżnictwa
morskiego(Pertek1981),wyjazdównaukowych
(Barycz1969),czypielgrzymkowych(Jackowski
2004).Wiadomościztegozakresuodnajdujemy
równieżwwieluinnychopracowaniach.Wybitniej-
sipodróżnicyibadaczedoczekalisięmonografii
biograficznych,m.in.IgnacyDomeyko(Chałubiń-
ska1969)iPawełEdmundStrzelecki(Słabczyński
1957).Ciekawąpróbępotraktowaniarelacjipodróż-
niczychPolakówjakospecyficznegorodzajutwór-
czościliterackiejprzedstawilihistorycyliteratury
StanisławBurkot(1988)orazMichałWiszniewski
(1840,1842,1845).
Najwcześniej,bojużwXIIIstuleciupolscypo-
dróżnicypojawilisięwAzji.Pierwszymzpolskich
podróżnikówbyłfranciszkaninzWrocławia,Bene-
dyktPolak(BenedictusPolonus,ok.1200–ok.1280),
którywspólniezposłempapieżaInnocentegoIV
(źródło:J.S.Bystroń,1930,PolacywZiemiŚwiętej,
SyriiiEgipcie1147–1914,Kraków1930)
MikołajKrzysztofRadziwiłł„Sierotka”
54
C
ZĘŚĆ
I.D
ZIEJEGEOGRAFIIPOLSKIEJDO
1918
ROKU
JanemdaPiandelCarpineodbyłdalekąpodróż
dochanaMongołówwKarakorum(1245–1246).
SpisanarelacjajestpierwsząinformacjąPolaka
otymodległymregionie.NaprzełomieXV/XVIw.
rodzinępodróżnikówstanowiliŁascy–Hieronim
Jarosław(1495–1541),Jan(1456–1531),Stanisław
(ok.1500–1550).LicznebyłypodróżePolaków
wcelachreligijnych,państwowych,czypoznawczych
doPalestyny(ZiemiŚwiętej),EgiptuiSyrii,m.in.
w1409r.PiotrWysz,wlatach1421–1447Jan
Polak,franciszkanin,napoczątkuXVIw.JanDan-
tyszek(1485–1548),wlatach1507–1508Anzelm
Polak,bernardyn,w1517r.hetmanJanTarnowski
(1488–1561),ok.1560r.JanGoryńskizOjrzanowa,
wlatach1583–1584książęMikołajKrzysztofRadzi-
wiłł„Sierotka”(1549–1616).DoTurcjiwędrował
m.in.w1514r.WawrzyniecNiedzielski,naKrym
zaśwlatach1578–1579MarcinBroniewski(zm.ok.
1593).W1596r.zGdańskawypłynął,zzamiarem
dotarciadoIndii,KrzysztofPawłowski(zm.1603),
najwybitniejszypolskipodróżnikwXVIw.Poroku
osiągnąłcelswojejwędrówki,ajejrezultatembył
m.in.pierwszypolskiopisIndii.Kilkadziesiątlat
później(1631–1643)wtymsamymkierunkupodró-
żowałWojciechMęciński(1598–1643).Odbyłon
podróżdoIndii(zodwiedzeniemBrazylii),Wietna-
mu,Kambodży,FilipiniJaponii,gdziewNagasaki
poniósłśmierćjakomisjonarzjezuita.Ztegosame-
gozgromadzeniapochodziłMichałBoym(1612lub
1614–1659),podróżującypoChinach(1643–1659).
Napisałkilkapracotymkraju,m.in.geografię
(1656)orazopracowałatlas(1658).Zjegodorobku
korzystałopóźniejwielugeografóweuropejskich.
ZtegookresuwymieńmyjeszczeKrzysztofaArci-
szewskiego(1592–1656),którywlatach1629–1639
uczestniczyłwholenderskiejekspedycjiwojskowej
doBrazylii.Opracowywałtammateriałykartogra-
ficzne,pisałrównieżpamiętnik,wktórymzawarł
wieleinformacjiotymmałowówczasznanymkraju.
WiekXVIIIzaznaczyłsięprzedewszystkimobec-
nościąPolakówwAfryceiAmerycePółnocnej
27
.
WspomnijmywięcnajpierwMaurycegoBeniowskie-
go(1746–1786).Podługiejiniebezpiecznejpodróży
zKamczatki,którąpodjąłw1771r.uciekającznie-
wolirosyjskiej,dotarłnaMadagaskar,anastępnie
doFrancji.W1773r.zostałwysłanynaMadagaskar
jakozarządcawyspy.Funkcjętępełniłprzeztrzy
lata.Miałdośćoryginalneplany,np.zorganizowanie
