Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SŁOWOWSTĘPNE
KresytonazwawłasnaziemwschodnichPierwszejiDrugiej
Rzeczypospolitej,ajejtreśćizakresutrwalałysięodzaraniahi-
storiiPolski.Napoczątku„kresami”zwanostrażewojskowena
pobrzeżachPodolaiUkrainybroniąceodnapadówTatarówiWo-
łochóworazstójkidoprzesyłaniaznakówalarmowychilistów.
Wznoszonotamwarownefortalicjeciągnącesięprzezstepyod
DniestrudoDniepruzmnogościąwałówizasiek,horodyszczista-
nic–byłato„ziemiatakgłucha,żetylkoczasempodkoniemzaga-
da”,pozostającapodgroząciągłychnajazdów.Żołnierzestrzegący
graniciosadnicymieliszczególneprzywileje–„boktotuniezgi-
nął,tenzeczciąwypłynął”.Zbiegiemlatprzestrzeńgeograficzna
Kresówposzerzałasięwkierunkupółnocnymizachodnim,apo
rozbiorachPolskipojęciemtymzaczętoogarniaćwszystkiezie-
miezajęteprzezRosjęiAustrię(GalicjęWschodnią),przyczym
nabierałyonenowychsensówhistoriozoficznych,aksjologicznych
isymbolicznych.Przezcałyczaspodtrzymywanoideęjedności
KresówzPolską,aoichetymologii,genezieiuwikłaniachhisto-
rycznych,wieloznacznościiatrybutachrozprawiałowielubadaczy
ikrytyków.
Literaturakresowaobejmujebogatykorpusutworówodwyso-
ko-doniskoartystycznych,wyodrębniającsięswoistymrepertu-
aremproblemówiwątków,filozofiąipoetykąorazwłasnąsym-
bioząisynergiąrozwojowąwposzczególnychokresachigatun-
kachliterackich.Wytworzyłaonapojemnyparadygmatokreśleń
iznaczeńwystępującychwrozmaitychkontekstach,utrwalonych
wpolskichencyklopediach,leksykonach,słownikachibeletrysty-
ce.Stanowiwyróżniającąsiędziedzinęnaszegopiśmiennictwa
ogólnonarodowegoopisującegoKresy,ajejwyznacznikiideowo-
artystycznewydobyteizinterpretowanewperspektywiedługiego
9
