Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturaokresuarchaicznego
(IX–VIw.p.n.e.)
19
nowecałości–IliadęiOdyseję.Inniuczeni,tzw.unitaryści,awobecnychczasachjest
ichznaczniewięcej,sązwolennikamijednościkażdegozpoematów.Odrzucajątezę,
jakobybyłyonedziełemwieluanonimowychpoetów.Współcześnifilologowiepolscy
podzielająpoglądyunitarystów.
Homer,komponującyswojeepopeje
wVIIIw.,znałpieśnidawnychśpiewaków
–aojdów(aojdos–śpiewak),opiewających
dziejebohaterówzamierzchłychmykeń-
skichczasówprzednajazdemDorów
zkońcemXIIw.WpoematachHomera
odziedziczonapotamtymokresietradycja
Heksametrjestmiarąwierszowątypowądlapoezji
epickiej,bukolicznej,religijnej(hymn),satyry.Skła-
dasięzsześciustópdaktylicznych(ostatniajest
niepełna),zruchomąśredniówką,oschemacie:
antycznejbyłtowiersziloczasowy(następstwo
długichikrótkichsylab,długąmogązastąpićdwie
krótkie),wśredniowieczupojawiłsięwierszrytmicz-
ny.Wpołączeniuzpentametrem(
typowądlaelegiiiepigramatu.
Próbąstworzeniapolskiegoheksametrudaktyliczne-
gojestPowieśćWajdelotywKonradzieWallenrodzie
A.Mickiewicza.
)tworzydystychelegijny,miarę
.Wpoezji
mieszasięzrealiamiwspółczesnegopoecie
świata.Wobuutworachznajdujesięwiele
szczegółówgeograficznych,dotyczących
ustroju,technikiwalki,kulturymaterial-
nejjaknp.uzbrojeniaiarchitektury.Ho-
merświatswoichbohaterówumiejscawia
wdawnejepoceDbrązu”.Zdrugiejjednak
stronyujawnia,żesamżyjejużwepocerozwiniętegoużyciażelaza.Widaćtobodaj
wzwrocieprzysłowiowym,gdypoetamówioDżelaznymsercu”,gdykażeAchillesowi
jakonagrodędlazwycięzcywigrzyskachofiarowaćDsurowąbryłężelaza”.Światmy-
keńskizostałwpoematachHomeraprzemieszanyzeświatemarystokracjijońskiej.
BohaterowieHomeradziałająbowiem,cosięłatwodostrzega,wczasachwspółcze-
snychpoecie,kiedyosłabiałasięwładzakrólów,arosławsiłęarystokracja.Takna
przykładwOdyseikrólFeaków,Alkinoos,jestkrólemdziedzicznym,alewspółrządzi
zdwunastomakrólamiwybieranymiprzezlud.Przedstawiłtakżepoetawswoichepo-
pejachwielescenrodzajowychzewspółczesnegosobieżycia:opisyorki,żniw,wino-
braniaitp.
Iliada(Ilias),wcześniejszypoematHomera,tytułswójwywodziodwyrażeniahe
Iliaspo{esis–pieśńoIlionie,tojestoTroi.Treściątegodziełajestepizodzwojnytro-
jańskiej,historia50dnizdziesiątegorokuwojny,którąksiążętaachajscypodwodzą
AgamemnonatoczylizTrojanami.Powodemwojnybyłoporwanieprzezksięciatro-
jańskiego,Parysa,pięknejHeleny,żonykrólaSpartyMenelaosa(brataAgamemnona).
PoematwIIIw.p.n.e.uczenialeksandryjscypodzielilina24księgi.Akcjautworujest
podporządkowanajednemuzasadniczemumotywowi:gniewowiAchillesa.Rozgnie-
wanyAchilles,któremuAgamemnonzabrałbrankęBryzeidę,postanowiłodsunąćsię
odudziałuwwalce.ZaobrazękapłanabogaApollona,ojcaBryzeidy,bógzesłałna
obózAchajówzarazę.JednocześniematkaAchillesa,boginiTetyda,naprośbysynana-
kłoniłaZeusa,ażebypomagałTrojanom.SytuacjaGrekówstajesiętragiczna,aTroja-
niezbliżająsiędoichokrętów,abyjepodpalić.WtedyAchilles,choćsamnieśpieszy
jeszczezpomocą,wysyładooddziałówgreckichswojegoprzyjaciela,Patroklosa,dając
muwłasnązbroję.PatroklosginiewwalceznajmężniejszymzTrojan,Hektorem.
WówczasAchilles,zrozpaczonyśmierciąprzyjaciela,godzisięzAgamemnonem,po-
wracanapolewalki,zabijaHektoraiogarniętyniepohamowanymgniewemhańbijego
