Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturaokresuarchaicznego
(IX–VIw.p.n.e.)
29
ponieznanychwodach,dnojejzalewawoda,aleniktjejnieratuje.Rządząpodli.
Usunęlisternikaigrabią,zamiastśpieszyćnaratunek.Zaufanie,Mądrość,Przysięga
iPrawoopuściłyMegarę.Innycharaktermatrzeciaczęśćzbiorku,zawierającapieśni
biesiadne.Jednakiwnichsłychaćechawydarzeńpolitycznych.Poetabłagawrozpo-
czynającejbiesiadęmodlitwie,ażebybogowieodwróciliodMegarynajazdyMedów
iPersów,którzywtymczasiezaczęlizagrażaćmiastommałoazjatyckim.
PoezjaTeognisazewzględunazaintere-
sowaniesprawamipaństwowymiizaanga-
Teognisbyłwyrazicielemarystokratycznegoideału
żowaniepolitycznewykazujepewnerysy
wychowania:tylkoáristoi–najlepsi–stanowićmogą
pokrewieństwaztwórczościąTyrteusza
wzórdlamłodych:
iSolona,aczkolwieknieczujesięwutwo-
rachTeognisawłaściwejdlatamtychpo-
Odszlachetnegoczłowiekanauczyszsięrzeczy
szlachetnych,
etówatmosferyładuiopanowania.Pełna
zpodłymprzestając–rozsądekdotychczasowy
większegojeszczeniepokojujesttwórczość
utracisz;
Greków–wyspiarzy.WidaćtowpoezjiAr-
świadomtegoprzebywajwięcwgronie
chilochazwyspyParos(1.poł.VIIw.p.n.e.).
szlachetnych,akiedyś
Nieograniczyłonswojejtwórczościtylko
powiesz,żemdobrzeciradziłtakichposiadać
przyjaciół.
doelegii,alepisałrównieżepigramy,hym-
nyorazzłośliwejamby.Jestbardzosilną
(Teognis,tłum.W.Appel)
indywidualnościąwliteraturzegreckiej,
aświatwartości,któryprzedstawił,znacz-
niesięróżniodprzekazanegoprzeztradycjęHomerową.Archilochpatrzyłkrytycznie
izdystansunadawneprawdy.Takwięc,wbrewzasadombohaterówHomera,nieuwa-
żałzanajwiększąhańbęporzuceniatarczynapoluwalkiiwswejelegiizcałąszczero-
ściąpotrafiłzawołać:
Samzatocałowyszedłem.Acóżmitamponiej!
Paljąlicho,niegorszątarczęznowuzdobędę!
(tłum.J.Danielewicz)
Archilochwystępowałprzeciwdawnympoglądom,któreniesprawdzałysięwży-
ciu.Niełudziłsię,jakHomer,żepośmiercinagrodązadzielnośćjestsława,izcałą
otwartościąstwierdzał:
Niktpośmierciczciąnisławą
wśródswychziomkówsięniecieszy.
(tłum.J.Danielewicz)
Archilochzadziwiaswoimrealistycznympoglądemnaświat.Uformowałsięon
wczasiewalkzTrakami,podczaskolonizowaniaTazos,atakżepodwpływembardziej
osobistychprzeżyćpoety,gdyzakochanywNeobulidoznałwzgardyzestronyjejojca,
Lykambesa.Niehamującuczucianienawiści,mściłsiępoetazatęzniewagęwswoich
jambach.PiętnowałpychęLykambesaijegozięcia(którymiałbyćgodniejszyręki
córkiLykambesaododepchniętegopoety)m.in.wbajceomałpie.Zdobyłaonatron,
leczzostaławywiedzionawpoleprzezlisa.Otym,jakzłośliwebyłyjambyArchilocha,
