Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚREDNIOWIECZE
26
zofięarystotelesowskąitomistyczną,azwłaszczawiedziećwszystkookochającej
duszy–podstawowymdziełembyłtunadaltraktatDeamore(ok.1180,Omiłości)
FrancuzaAndreasaCapellanusa,nawiązującydoSztukikochania(Arsamandi)
Owidiusza–iśledzićtoczącesięwówczas
wśróduczonychdyskusjenatakietema-
Włoskieformypoetyckie
ty,jakzagadnienieszlachectwakrwi
KształtująsięnaprzestrzeniXIIIw.podwpływem
iszlachetnościduszyorazstosunek
poezjiprowansalskiejifrancuskiej;sąwtedybardzo
międzynimiazagadnieniemmiłości.Ta
różnorodne.Strofybiorąwzasadzieswojąnazwę
podbudowateoretycznamiałapomóc
odzawartejwnichilościwersów;mamywięcterzi-
ne,quartine,sestine,ottave,tj.strofyotrzech,czte-
poetomstilnovistiodmalowaćwszelkie
rech,sześciuiośmiuwersach.ZasprawąDantego
odcieniemiłości,cowichprzekonaniu
szczególnieważnemiejscezajmietercynajedena-
potrafilitylkonieliczni.Ówwąskikrąg
stozgłoskowcem,rymowanaaba/bcb/cdc...Wpo-
byłjednakotwartydlawszystkichwyjąt-
ezjinarracyjnejnajczęściejstosowanabędzie
kowouzdolnionychjednostek,które
odczasówBoccacciaoktawajedenastozgłoskow-
cem,rymowanaabababcc.Dwapierwszorzędne
postawiłysobietensamcel,bezwzględu
typyutworówtokancona,pieśń(canzone)isonet.
naichprzynależnośćspołeczną–wod-
Strofywzorowanejnaprowansalskiejcansokanco-
różnieniuodDszkołysycylijskiej”,złożo-
nyzwanestancami(stanze–podobniejakstrofy
nejzludzi,związanychzcesarskimdwo-
balladiutworówwoktawach)stanowiąwpewnej
rem.Opiewanaprzezstilnovistikobieta
mierzezamkniętącałość;złożonezazwyczajzjede-
nasto-isiedmiozgłoskowców,mająidentycznąbu-
niejestjużdamąwzamkufeudała,poja-
dowę,aleichliczbajestzmienna.Sonet,którysta-
wiasięimniespodzianienaulicymiasta
niesiękrótkąformąpoetyckądominującąwcałej
lubwtrakciejakiejśuroczystości.Zre-
literaturzeeuropejskiej,zrodziłsięnaSycylii.Pisa-
gułyniejestsama,leczwtowarzystwie
nynajczęściejjedenastozgłoskowcem,składasię
innychniewiast,wśródktórychwyróżnia
zdwóchstrof4-wersowych,rymowanychabba/ab-
balubabab/abab,orazdwóch3-wersowych,
sięurodą;takżeipoetaniespotykajej
wktórychrymymogąbyćróżne.Ballada(ballata)
sam,jestzazwyczajwrazzgrupkąprzyja-
taksamojakkanconazawierastancewjedenasto-
ciół,równiejakonwielbiącychmiłość.
isiedmiozgłoskowcach,zwyklesąonejednakkrót-
Jakbyrażonypiorunem,tracinadsobą
sze;tentyputworuprzeznaczonybyłzasadniczo
władzęwsensiefizycznymipsychicz-
dośpiewuwwykonaniusolistyichóru,którymię-
dzyposzczególnestancewprowadzałrefren(ripre-
nymodchwili,wktórejjąujrzał.Zostaje
sa).Wreszcieniedługapiosenka(canzonetta)nawią-
poddanydziałaniutajemniczychsub-
zującadokancony,leczowersachkrótkich,sied-
stancjilotnych(spiriti),które–zgodnie
mio-iośmiozgłoskowych.
zówczesnymipoglądamifilozoficznymi
–wywieraływpływnaduszęjednostki
ibyływstanieoddalićsięodniejzwłas-
nejwoli,abypodążyćzainną,przedmiotemjejmiłosnychuczuć.Ukochana
prawiezawszepozostajenieosiągalna,chociażwhierarchiispołecznejniestoi
takwysoko,jakupoetówdworskich.Bardzoczęstonależyjużdoinnegomężczy-
zny,lubzinnychpowodówwielbicielowiniesposóbdoniejnawetsięzbliżyć.
Zakochanemupoecieniezależyjednaknaurzeczywistnieniuswoichpragnień,
chcetylkonieustannieibezkońcadoniegozmierzać.Kobieta,októrejmarzy
–jegowładczyni–niemazresztąsprecyzowanych,cielesnychkształtów.Wie-
my,żejestniezwyklepiękna,alenieznamyszczegółówjejurody;jestwgrun-
cierzeczypostaciąabstrakcyjną,zwiewną,jakbyprzezroczystą,ajejzachowanie
