Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ryc.20.Plantypowegogimnazjonugreckiego
Wśródobiektówużytecznościpublicznej,powiązanychściślezzałożeniami
ogrodowymi,naszczególnąuwagęwstarożytnejGrecjizasługujągimnazjony.
Byłyonepoświęconewychowaniuikrzewieniuoświatyorazćwiczeniomgimna-
stycznymisportowym.PoczątkowoijeszczewVIw.p.n.e.obejmowałyonewy-
łącznieplace,boiska,bieżnieurządzonepodgołymniebem,najczęściejwcieni-
stychgajachnadbrzegiemrzek.Jednymznajstarszychgimnazjonówgreckich,jest
PlatanistaswSparcie,gajplatanowyzmiejscamidoćwiczeńfizycznych.Zbiegiem
czasu,wmiaręupowszechnianiasięwychowaniafizycznegoorazigrzysk,gimna-
zjonprzekształciłsięwzespółbudowli,połączonyzogrodemwjednącałość.Były
oneogólniedostępne,budowanewkażdymmieściegreckimorazwświętychokrę-
gach,gdzieodbywałysięigrzyska.Jakwyglądałgimnazjondowiadujemysięzwy-
kopaliskwOlimpii,Delfach,Epidaurzeiwinnychmiastach.Typowygimnazjon
składałsięzpalestry,obejmującejniewielkiplacotoczonydookołaportykiemipo-
mieszczeniamipomocniczymiorazzgimnazjonuwłaściwegostanowiącegoobszer-
nyogródzplacamićwiczeńiboiskami,zarenądozapasów,bieżniami,zbasenami
kąpielowymi;otoczonybyłkrytąkolumnadąkrużganka,zhalądoćwiczeńwzimie
iprzyniepogodzie.Wśróddrzew–głównieplatanów,oliwek,wiązówitopoliocie-
niającychalejespaceroweiplacećwiczeń–ustawianoołtarzeorazposągibogów
ibohaterów.Niekiedyzgimnazjonemłączyłsiętakżestadion,naktórymodbywa-
łysięzawodyipopisypubliczne(ryc.20).Wzależnościodtego,czygimnazjony
zakładanowmiastach,czypozaichobrębem,zajmowałyoneniewielkiobszarlub
tworzyłyrozległyukładprzestrzenny,zwłaszczabogatowyposażony,gdybyłoto
miejsceigrzysk.
Wniektórychgimnazjonachzastosowanourozmaiconerozwiązaniatarasowe.
GimnazjonwDelfachzostałusytuowanynadwóchtarasach,wPergamoniezaś,
39
