Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowadowydaniapolskiego
KsiążkaAndresaKasekampa,którąPaństwootworzyli,jestpolskimtłu-
maczeniempracywydanejwjęzykuangielskimwwydawnictwiebrytyjskim
PalgraveMacmillanw2010roku.Ambicjąautorabyłoprzedstawienie
wmiarępełnychdziejównarodówbałtyckichodzaraniadowspółczesności,
zuwzględnieniemokresów,gdyniemiaływłasnejpaństwowości-czyli
przeważających-atakżeichhistoriispołecznej,gospodarczejikulturalnej.
Jesttohistoriafascynująca,acoważniejsze-historianarodówsąsiedzkich,
stosunkowomałowPolsceznanych.Paradoksemnaszejświadomościjest
bowiemto,żeomieszkańcachwielkichpaństweuropejskich-Francji,
NiemiecczyWielkiejBrytanii-wiemynaogółowielewięcejniżonaj-
bliższychsąsiadach.
DzisiejsiEstończycy,ŁotyszeiLitwinisąspadkobiercamiróżnychtra-
dycji.Litwinipotrafilistworzyćwśredniowieczuwłasne,itopotężne
państwo,jednoczącpodswympanowaniemziemieruskiewyzwalanespod
jarzmamongolskiego.Wobliczuzagrożeniakrzyżackiegoimoskiewskiego
WielkieKsięstwoLitewskieprzystąpiło,wkonsekwencjiumowyzawartej
wKrewiew1385rokuorazmałżeństwaJagiełłyiJadwigiAndegaweńskiej,
douniizPolską,przyjmujączPolskikatolicyzmidużączęśćtradycjipoli-
tycznej.SpowodowałotopolonizacjęszlachtyWielkiegoKsięstwa,notabene
wwiększościruskiej,anielitewskiej.Stądteżwoczachwspółczesnych
Litwinówto,cojestpowodemdumyPolaków-RzeczpospolitaObojga
Narodów-stanowiproblemnarodowy,awskrajnychprzypadkachJagiełło
traktowanyjestjakzdrajcasprawylitewskiej.WRzeczypospolitejObojga
NarodówjęzyklitewskiprzetrwałjakogwaraludowanaŻmudziidopiero
pouwłaszczeniuchłopówwXIXwiekunastąpiłolitewskieodrodzenienaro-
dowe,skierowanetyleżprzeciwrosyjskiejadministracji,coprzeciwpolskiej
szlachcie.Nailebyłaonapolska,świadczyprzykładAdamaMickiewicza,
którynapisałsłynnesłowa„Litwo,ojczyznomoja”
,alepopolsku.Samo
zresztąnazwiskopolskiegowieszczaniemakorzenilitewskich,tylkoruskie.
SymbolemXX-wiecznegokonfliktupolsko-litewskiegobyłylosyWilna
(Vilnius),żądanegoprzezLitwinówzracjihistorycznych,aprzezPolaków-
zpowodówetnicznych.LituanizacjatradycjikulturowejWielkiegoKsięstwa
ix
