Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprzeciwieństwiedopodnoszeniasiępoziomumórz,równomierne-
gowskalicałegoglobu,zmianyklimatyczneiśrodowiskowewposzcze-
zmianyklimatyczne
gólnychregionachbyłyuzależnioneodwieluczynnikówipostępowa-
iśrodowiskowe
łyzróżnąprędkością.Skutkiwzrostuintensywnościpromieniowania
słonecznegonajszybciejdałyosobieznaćwbasenieśródziemnomor-
skim;zdecydowanywzrosttemperaturrocznychizwłaszczaopadów
orazzwiązaneztymprzemianyśrodowiskanaturalnego,zaczęłysiętam
jużwXtysiącleciu,tysiąclatwcześniejniżwAzjiPrzedniej.WEuropie,
gdzieutrzymującysięlądolódizmarzlinadługoneutralizowaływzrost
temperatur,początekholocenunastąpiłdopierow2poł.IXtysiąclecia,
gdypromieniowaniesłoneczneosiągnęłomaximum.Podobneróżnice
wreakcjiposzczególnychregionównaczynnikiwywołującezmianyśro-
dowiskadająsięzauważyćwczasieichwejściawokrespostglacjalnego
optimumklimatycznego(okresatlantycki),gdyśredniatemperaturabyła
optimumklimatyczne
wyższaniżdzisiaj(wEuropieook.20C),przyznaczniewiększejwilgot-
ności.WbasenieMorzaŚródziemnegozacząłsięonnapocz.VIIItysiąc-
lecia,wEuropiekontynentalnejipółnocnejstrefieAzjiPrzedniejw2poł.
VIItysiąclecia.
Optimumklimatycznetrwałodook.3500r.,ustępującdodziśtrwa-
jącejfazieholocenu,którejcechą,obokogólnienieconiższychtempera-
tur,jestnastępstwookresówchłodniejszychibardziejwilgotnychoraz
cieplejszychibardziejsuchych.Ponieważróżnicewśredniejwysokości
opadówmiędzyokresami„wilgotnymi”i„suchymi”bywająbardzonie-
wielkie,wahaniatemiałyminimalneznaczeniedlaśrodowiskawcentrach
strefklimatycznychowysokichopadach.WzachodniejEuropieinadMo-
rzemŚródziemnym,właściwedlatychobszarówekosystemywykształ-
conewokresieoptimumklimatycznego,oilepozostawionesamesobie,
bezingerencjiczłowieka,pozostałypraktycznieniezmienionedodnia
dzisiejszego.Gdzieindziejnawetniewielkispadeklubwzrosttemperatur
iopadówpowodowałnierazwielkiezmianyśrodowiska.
Wkontynentalnejstrefiepodzwrotnikowejpoprzeminięciuoptimum
klimatycznegoskutkiwahańklimatuodbijałysięzwłaszczanarówninach
środowiskopo
upodnóżygór.Wokresachobfitszychopadówstrefatabyłabujnymste-
przeminięciuoptimum
pem,nawadnianymprzezdeszczeisezonowe(anierazstałe)strumienie;
klimatycznego
wbardziejsuchychzamieniałasięwsuchysteplubpółpustynię.Najbar-
dziejspektakularnezmianywepoceholocenunastąpiłynaobszarach
leżącychwkontynentalnejstrefiezwrotnikowej.Obszaryte,północna
AfrykaponiżejstrefyśródziemnomorskiejipołudniowaAzjaPrzednia,tj.
zasadniczoPółwysepArabski,sąniemalwcałościpustyniąlubpółpusty-
nią.Wostatniejfazieplejstocenu,gdyznacznaczęśćziemskiejwodybyła
uwięzionawlodowcach,obszarytebyłyjeszczebardziejsucheniżdzi-
siaj.Zmianyklimatycznezaczęłysiętunajwcześniej,bojeszczewokresie
ostatniegointerglacjału.WXtysiącleciudzisiejszaSaharaporosławwięk-
szościsawanną,arzekispływającezpokrytychlasamipłaskowyżówwjej
25