Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stanapółnocodBagdadu,gdzierozpoznanocharakterystycznądlaniej
ceramikę),któramiaławynaleźćirygacjęinaprzełomietysiąclecizanieść
rolnictwonaaluwialnąrówninędolnegoEufratu,wprzyszłościkolebkę
cywilizacji(zob.s.57).
3.2.NeolityzacjaEuropykontynentalnejistepu
Kulturaceramikiwstęgowej–neolitycznewyspynamezolitycznymmo-
neolityzacjaEuropy
rzu–przetrwałaokołotysiącalat(dook.4500).Jejrozbicienakilka
północnejizachodniej
odrębnychkulturszłowparzezostatecznąneolityzacjąśrodkowejiza-
chodniejEuropy.NaNiżuŚrodkowoeuropejskimiwSkandynawiipionie-
ramirolnictwabyłaludnośćkulturypucharówlejkowych,ukształtowa-
nejnamiejscowympodłożupodwpływempóźnychfazkulturyceramiki
wstęgowej.NatomiastwpierwszychkulturachrolniczychZachoduspot-
kałysięwpływyobukręgówpierwszegopokoleniaeuropejskiegoneoli-
tu,ceramikiwstęgowejiimpresso-cardium.Wobuwypadkachneolityzacja
odbywałasiędrogąprzejmowaniarolnictwaiinnychelementówkultu-
ryprzezmiejscowespołeczności;migracjastarejludnościneolitycznej
zewschoduipołudniaodegraławtymprocesieznikomąrolę.Świadczy
otymdośćgęstezaludnienietychobszarówprzedpojawieniemsięrol-
nictwa,silnewpływymiejscowewkulturzematerialnejichludnościjuż
poneolityzacji,atakżeznaczącaróżnicawstrategiigospodarczej–wy-
korzystanieinnychziempozalessem,bardziejekstensywnaichuprawa,
większewykorzystaniezasobówmiejscowegośrodowiskanaturalnego.
Środkowyneoliteuropejski(schyłekViwiększośćIVtysiąclecia)byłokre-
semeksperymentowania,uwalnianiasięmiejscowegorolnictwaodtrady-
cjibliskowschodniejlub–cowychodzinajedno–dostosowywaniagodo
warunkówmiejscowych.
Warunkitemiałyjużwkrótceulecznacznejzmianie.Środkowyneo-
zmianyklimatyczne
liteuropejskiodpowiadałschyłkowej,corazbardziejsuchejfazieokresu
wpołowieIVtysiąclecia
atlantyckiegoipoczątkomchłodniejszego,choćpoczątkowobardziejwil-
gotnegookresusubborealnego.Zmianyteodbiłysięnajsilniejwpołożo-
nejnaskrajuoceanicznejstrefyklimatycznejEuropieŚrodkowej.Byłyone
jednązprzyczynkryzysu,jakidotknąłtenobszarw2poł.IVtysiąclecia,
aktóregogłównącechąbyłwzrostznaczeniapasterstwakosztemrolnic-
twa.Tendencjataosiągnęłaszczytwzasadniczopasterskichkulturach
ceramikisznurowej,panującychnaNiżuŚrodkowoeuropejskimiwSkan-
dynawii,poczynającodprzeł.IViIIItysiąclecia.
Powstanietychkultur,początekschyłkowegoneolitunakontynencie,
jestpierwszymwyraźnymobjawemprzybyciadoEuropyŚrodkowejlud-
neolityzacjastepu:
nościpochodzącejzestepu.Wostatnimokresieoptimumklimatycz-
kulturatrypolska
negomigracjaneolitycznejludnościbałkańskiejnapółnocnywschód
44