Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stami.Opróczwalkmiędzysąsiadami,wktórychstawką,obokłupów
isławy,byłykorektygranic,silniejszepaństwaprowadziłypolitykęhege-
moniczną,zmierzającądopoddaniawłasnejkontrolijaknajliczniejszych
innychmiast.
WXXIVw.UruktrwalepodporządkowałsobieUrimniejszemiasta
skrajnegopołudniaaluwium.Powstaławtensposóbligastałasięnajwięk-
sząpotęgąKraju,ajejtwórcaprzybrałtradycyjnytytułkrólaKisz.Jeden
zjegonastępców,Enszakuszanna,złupiłKisziAkszak,stającsiędefacto
hegemonemwiększościSumeru,copodkreśliłprzybraniemtytułuKróla
Kraju(lugalkalam-ma).Władcatenwprowadziłteżbezcennydlahistoryka
obyczajnadawanialatomswegopanowanianazwodgłównychwydarzeń,
jakiewnichnastąpiły(tzw.nazwyroczne);wtensposóbdowiadujemysię,
żewjednymznichzdobyłkolejnemiastopółnocy,którewtensposóbpo
razpierwszypojawiasięnakartachhistorii–Akkad.
JednolubdwapokoleniapóźniejpanowaniewUrukzdobyłwład-
wielcyzdobywcy:
caUmmy,Lugalzagesi.ByłotopodzwonnymdlaniepodległościLagasz,
Lugalzagesiiii
którewpadłowręceodwiecznegorywala,atakżeinnychmiastSumeru.
LugalzagesiprzybrałtytułkrólaKraju,awswoichinskrypcjachchwalił
się,żeEnlildałmuwładzęnadwszystkimiziemiamiodwschodudoza-
choduiotworzyłprzednimdrogiodDolnegoMorza(ZatokiPerskiej)
doGórnego(MorzaŚródziemnego).Trudnoustalićnatejpodstawie,jak
dalekosięgałojegopanowanie.Jegowładzanadpołudniemaluwiumaż
poNippurnieulegawątpliwości;późniejszelegendyzwiązanezosobą
jegoprzyszłegopogromcy,SargonazAkkadu,sugerująjegohegemonię
nadcałymKrajem.Natomiastwzmiankaoobumorzach,któramiałazro-
bićwielkąkarieręwideologiipóźniejszychimperiów,nieznaczy,żeLu-
galzagesidotarłdoMorzaŚródziemnego,skoroniedotarłdońrównież
Sargon(zob.s.91).Należywniejraczejwidziećświadectwoposzerzenia
horyzontugeograficznegoSumeruwfazieEDIIIorazpierwsządeklara-
cjęimperialnegoprogramu–władzanadKrajempołączonazwładząnad
światem–którymielizrealizowaćkrólowieAkkaduiIIIdynastiizUr.
W25rokupanowaniaLugalzagesizostałrozgromionyprzezSargo-
iiiiSargonzAkkadu
nazAkkadu.Sargon(akk.Szarruken–prawowitykról)uwieńczyłtryumf
ustawieniemzakutegowjarzmoprzeciwnikaprzedprzybytkiemEnlila
wNippur.TytułkrólaKisz(lugalKiż),jakiprzybrał,występujewinskryp-
cjachbezdeterminatywuoznaczającegotoponim,cowskazuje,żepoak-
kadyjskuodczytywanogojako„królwszystkiego”(żarkiżżatim).Niebyła
toczczagrasłów.ZdobyciewładzynadKrajemprzezSargona,skwitowa-
neprzezredaktorówSumeryjskiejListyKrólówzdawkowąformułą:„Uruk
zostałporażonyorężem;jegokrólestwoprzeniosłosiędoAkkadu”,wpro-
wadziłonowąjakośćwdziejachhistorycznegoSumeru.Kraj,zjednoczony
podjednąwładzą,stałsięwkrótcenatrzypokoleniaośrodkiemimperium
obejmującegodorzeczeEufratuiTygrysu,Suzjanęorazrozległeobszary
WyżynyIrańskiejiSyrii.
90