Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
karyprywatnej,atakżewodszkodowaniachprzylicznychprzestęp-
stwachprywatnych.Wszczególnościwinnyzabójstwa,opróczgłówsz-
czyzny,płaciłzwyklekarępaństwową.Wielkośćkarypaństwowejbyła
mniejszaodprywatnej.Podobnazasadaobowiązywałatakżewprzypad-
kunawiązek.
rodzaje
Systemkar,jakibyłstosowanywnajdawniejszymprawiepolskim,
karpieniężnych
obejmowałkaryoróżnymcharakterze.Niektóreznichbyłykarami
wyłącznieprywatnymi,innespełniałytakżefunkcjekarpublicznych.
Wsystemiewystępowałykaryowiększej,jakimniejszejwartości.Na-
zwyichbyłydostosowanedoichnominalnejwartościjakoodpowied-
nikapopełnionegoczynu.Znanebyłykary:1)„siedemdziesiąt”,2)„pięć-
dziesiąt”,3)„piętnastu”,4)„dwunastu”,5)„sześciu”,6)„trzysta”.Kary
„piętnastu”i„dwunastu”,jakokaryprywatne,zwanotakżewielkimi,
karyzaś„sześciu”i„trzysta”(odpowiadaławartościkruszcówsoli),sta-
nowiłykarymałe.
Pierwszaznich,kara„siedemdziesiąt”,zwanateżniemiłościwą,była
najwyższąkarąstosowanąprzezdługielatawnajdawniejszymprawie
polskim.Pierwotniestosowanojąwobecsprawcówciężkichprzestępstw
naruszającychporządekpubliczny:mężobójców,rabusiówipodpalaczy,
jakisprawcówzagrażającychinteresomwładcy,adokonującychkradzie-
żydóbrnależącychdoniego.Zachowałasięonatakżewokresachpóź-
niejszych.Karatamiałazawszecharakterpubliczny.
Kara„pięćdziesiąt”byławKoroniedrugąwkolejnościpodwzględem
dolegliwości.NaMazowszunatomiastbyłakarąnajsurowszą.Stosowano
jąwobecsprawcówdokonującychprzestępstwwmiejscachchronionych
miremksiążęcym,sprawcówzgwałceniaszlachcianki.Karatarównież
byłakarąpubliczną.
Kara„piętnastu”stanowiłakwalifikowanąkaręzakradzieże.Ustana-
wianojązaprzestępstwaprzeciwwymiarowisprawiedliwości,takiejak
przeszkadzanieczyudaremnianieegzekucjisądowej(ciąży),wnaduży-
ciachurzędnikówsądowych.
Jakokaraprywatnawystępowałanajczęściejkara„dwunastu”.Karę
tę,jakonajbardziejpospolitą,wymierzanonajczęściej.Stosowanojąza
naruszeniapowagisąduiprzepisówproceduralnych,np.wejściedosą-
duzbronią,samowolnewyjściezrozprawy,hałasywsądzie,naruszenie
formalnościprocesowych(wrazieniesprawnościpozwu,samowolnej
ugody).Dlategokarę„dwunastu”określanomianemsądowej.
Ponadto„sześcioma”grzywnamikaranozwykłąkradzież.Nakładano
jązazranienie(ranękrwawą),napadnadrodze,zgwałceniechłopki.
Najniższązeznanychkarbyłakara„trzysta”,którąwymierzanoza
mniejszejwagiprzestępstwapospolite,m.in.naruszenieprawwłasności
sąsiada,pobiciewkarczmie.
deprecjacja
Stosowaniesystemukarwokresierozbiciadzielnicowego,mimo
karpieniężnych
zachowaniazasadysystemukompozycyjnego,niebyłojednakowe.By-
50
