Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
HISTORIASPORTUNATLEROZWOJUKULTURYFIZYCZNEJ
rzecząabsolutnieważną,byrozwinąćfizycznieprzygotowanąmłodzieżiutrzymywaćfi-
zycznąsprawnośćdorosłych.Rozmaitetypyisystemyćwiczeńpojawiałysięnadługoprzed
cywilizacjągreckąirzymską
3
.
Najwcześniejszedowodyistnieniaformaktywnościfizycznejsłużącejedukacjimło-
dychpokoleńbądź,poprostu,czynnościomzabawowym,jakrysunkinaskalneiwykopa-
liska,pochodząjużzepokipaleolitumłodszego(60–40tys.latp.n.e.).Donajstarszych
należąmalowidłanaskalnezokresuok.9000–8000latp.n.e.znajdującesięwStellmoore
wdolinieAhlensburgnapółnocodHamburgawNiemczech.Wjednejzpieczarrejonu
BohuslännatereniedzisiejszejSzwecjiznajdujesiępodobiznatzw.ŁucznikazTegneby.Aż
kilkamalowidełprzedstawiającychpierwotnychłucznikówpolującychindywidualnielub
zbiorowonadzikiezwierzętaodkrytonaścianachskałJabbarenwpaśmiegórskimTasili
WanAhdżarnaSaharze.Wynikaznichjednoznacznie,jakąwagęprzywiązywałczłowiek
pierwotnydosprawnościfizycznej.Scenytaneczneprzekonująnasrównocześnieoobser-
wowanejjużwprehistoriiskłonnościczłowiekadozabawyioumiejętnościwznoszenia
sięponadczystobiologicznewymogiówczesnegożycia.Mówiąckrótko,możemymówić
opierwszychprzejawachkulturyfizycznej,choćtoostatniepojęciepojawiłosiędopiero
wXXw.,określałojednaksferężycialudzkiegoznanąodzaraniacywilizacji.
Liczbazabytkówtakrozumianejkulturyfizycznejczypierwotnych,prehistorycznych
formsportuzwiększasięwepocemezolituineolitu.Rysunkizachowanewpieczarach
przedstawiająnajczęściejmężczyznpolującychzłukiem,wykonującychtaneczneruchy
zapewnepoudanympolowaniulubzwycięskiejpotyczceznieprzyjacielem.Łuk,niemal
nieodłącznyatrybuttakichmalowideł,powstałzpewnościąok.60–40tys.latp.n.e.,na
cowskazująwykopaliskaarcheologicznewpostacikamiennychgrotówstrzał.Niewiemy
jednak,jakwyglądałynajstarszełukiistrzały,drewnianebowiemkonstrukcjesiłąrzeczynie
przetrwałydonaszychczasów.Więcejmożnaonichpowiedziećnapodstawiedopieroco
wspomnianychrycinnaskalnych.Istniejewieletakichrycinzodległychodsiebieterytoriów
BliskiegoiDalekiegoWschodu,EuropyiAmeryki.Łukbowiemniebyłwynalazkiemjednej
kulturypierwotnej.StanowidowódnaznanątezęJaredaDiamonda,amerykańskiegouczo-
negopolsko-żydowskiegopochodzenia,o„równoległympowstawaniuidei”(simultanous
generationofideas),wyrażonąwjegogłośnejksiążceStrzelby,zarazkiimaszyny(1999).
Niesposóbdziśustalićprecyzyjnieczasu,wktórymczynnościżyciowe,myśliwskie
iwojennewyodrębniłysięwpoczątkisystemówwychowawczych,zwłaszczażeposzcze-
gólneobszaryprakulturludzkichrozwijałysięnierównomiernie.Opowstaniutakichform
naróżnychterytoriachglobudecydowałyzwyklenastępująceokoliczności:potrzebaćwi-
czeńidoskonaleniakunsztumyśliwskiegoiwojennegowokresachmiędzypolowaniami
iwyprawamitypumilitarnego;rozwójspołecznyipostęptechniki,powodującyzastę-
powanieprostszychformaktywnościprzezbardziejefektywne,wskutekczegopierwsze
bądźobumierały,bądźpozbawionedawnegoznaczeniastawałysięformązabawylub
współzawodnictwaprestiżowegolubzabawowego.Wtensposóbwalkawręczprowadzo-
nagołymidłońmistraciłaswojeznaczeniezchwilązastosowaniaprostychformbroni,
3W.H.Osness,PhysicalEducation,w:EncyclopediaAmericana.InternationalEdition,t.22,Danbury,CT
,
1979,s.45.
