Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prehistoriakulturyfizycznej
25
jakkij,anastępniemaczuga,istałasiępraimpulsemtakichformwspółzawodnictwa
wewolucjisportów,jakzapaśnictwoczywalkanapięści.Jestprawdopodobne,żewpo-
dobnysposóbrzutzwykłymkamieniemstraciłnaznaczeniu,gdypojawiłsięokrągły,
spłaszczonykamyk,wykorzystującywlociepoduszkępowietrznąiprzeztosięgającycelu
dalejiskuteczniej,czylipóźniejszydysk.
Tęsamąwłaściwośćfizycznąwykorzystywałbumerang,używanyażdoczasównowo-
żytnychprzezaustralijskichAborygenów,aletakżenatereniepradawnejEuropy,oczym
świadcząznaleziskaarcheologicznenaterenieEgiptuczyPolski.Najstarszy,jakdotąd,
okazałsiębumerangznalezionyw1985r.przezekipęprof.PawłaWalde-NowakazIn-
stytutuArcheologiiUniwersytetuJagiellońskiegowJaskiniObłazowejkołomiejscowości
NowaBiaławpolskichPieninach.Madługości71cm,waży800giliczyok.30tys.lat.
Wykonanogozeszlifowanegociosumamuta.Wcześniej,bow1922r.,brytyjskiarche-
ologHowardCarterodkryłażkilkabumerangówwgrobowcuTutanchamonawEgipcie.
Tuznajdujemyrównieżmalowidłanaścianachpiramidiświątyńprzedstawiającerzuty
bumerangiemwokresie3000–2000latp.n.e.Bumerangibyłyrównieżznaneniektórym
plemionomIndianAmerykiPółnocnej.GermańskibógWotanmiałrzucaćmłotem,wpra-
wianymwruchwirowy,podobnydostosowanegowbumerangu.Tegotypubrońniebyła
jednakzbytcelna.Skuteczniejszepodczaspolowaniaiwojnyokazałysię,umożliwiające
precyzyjniejszecelowanie,dziryt,azwłaszczałuk.
Identycznetendencje,choćnanieporównaniewyższympoziomietechnicznym,ob-
serwujemyzchwilą,gdybrońpalnawyeliminowałazużytkułucznictwoczywalkęna
brońbiałą,cowzmocniłopowstałewcześniejsportyłuczniczeiszermiercze.Zetknięcie
sięcywilizacjieuropejskiejzesłabiejrozwiniętymicywilizacjamiinnychkontynentówpo-
wodowałozastosowanieznajdowanychtamnarzędziibroniwcelachsportowych.Natej
zasadzietrafiłdosportuaustralijskibumerang,azawodymiędzynarodowewrzucaniu
nimmająjużkilkunastoletniątradycję.
Niezależnieodczynnikówtechnicznych,wrazzpostępemcywilizacjiobserwujemy
rozwójwierzeńreligijnych,zwyklezwiązanychzrozmaitymiformamiigrzysk(wstarożytnej
Grecji,krajachceltyckich,wAzjiŚrodkowejinaDalekimWschodzieitd.),orazinstynktu
ludycznegopowodującegocorazwiększezapotrzebowanienazabawęiczerpaniezniej
satysfakcji.Wepoceneoliturozwójwierzeńreligijnychosiągnąłpoziomumożliwiają-
cywyłonieniesięróżnorodnychzawansowanychformaktywnościcielesnej,związanych
zsymbolikąrytualnąbądźoprawąceremonii.Naprzykładwwierzeniachludówafrykań-
skich,euroazjatyckichiodłamutychostatnich,któreok.12–8tys.latp.n.e.wyemigrowały
nakontynentamerykański(późniejsiIndianie),dualizmreligijny,przeciwstawiającypary
bóstwsymbolizującychDobroiZło,stałsiępodłożemróżnychformwspółzawodnic-
twaimitującegowalkętychbóstw.Zdaniemwieluetnologów,jakRobertW
.Henderson,
właśnietendualistycznypodziałpowieluwiekachodegrałistotnąrolęwtworzeniusię
współzawodnictwasportowegomiędzydwiemadrużynami
4
.
Niestety,nigdyjużniepoznamydokładnychformwspółzawodnictwafizycznego
igierpraludzi.Wpewnymstopniuzpomocąprzychodzijednaketnologia.Napocz.XXw.
pioniertejdyscyplinynauki,BronisławMalinowski,polskiuczonydziałającywAnglii,
4R.W
.Henderson,Ball,BatandBishop:TheOriginsofBallGames,NewYork1947,s.4–5.
