Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prehistoriakulturyfizycznej
27
Tiang-kai-sii–afrykańskagrawytrzymałościowa,znanaiuprawianawśród
luduplemieniaKpellenaterenieLiberii.PodobnafunkcjonujenaterenieGhany
podnazwąkanka-bilo.Przedgrązawodnicyustawiają10–25kamieniwjednym
szeregu,każdyodległyodsiebieconajmniejo1krok.Istotągryjestto,by
każdyzawodnikpokolei,nabrawszypowietrzaiwstrzymującsięodnastępnego
oddechu,przeszedłwzdłużkamienidotykającpokoleikażdegoiwypowiadając
zakażdymrazemgłośnotiang-kai-sii,dodającdotejfrazykolejnyliczebnik
(taang–jeden,verre–dwa,itd.).Ominięciekolejnegokamienialubpomyłka
wliczeniuoznaczautratękolejkiipodjęciegryprzeznastępnegozawodnika.
Zwyciężazawodnik,którynajednymbezdechuzaliczywtensposóbnajwięcej
kamieni.Jeślizdołazaliczyćwszystkie,torozpoczynazaliczaniekamienijeszcze
raznakontynuowanymbezdechu,doliczającjedopoprzedniejrundy
6
.
Wakahoehoe–maoryjskitypwyścigówwioślarskichnacharakterystycznych
długichłodziach.ZnaczenieporuszaniasięłodziąwśródMaorysówodbijaich
podziałspołeczny,gdzienajwyższązorganizowanągrupęludnościstanowiławaka
–łódź,równoważnazliczbąwojownikówmieszczącychsięwjednejdużejłodzi
orazzichszerokimirodzinami.Wakabyławiększaodiwi–szczepu,idzieliła
sięnawielkierodziny–hapu,imałerodziny–whanau
7
.
Whatoto–takżewinnejpisowniwhatotoalubmamau,odmianazapasów
maoryjskich,znanajeszczezokresuprzedodkryciemNowejZelandiiprzezbia-
łegoczłowieka.Celembyłoobalenieprzeciwnikanaziemię.Napoczątkuwalki
zapaśnicyobejmowalisięrękamiwpasie,poniżejramion.Walkaodbywałasię
ztowarzyszeniemrytmicznegośpiewuizaklęćmającychzapewnićsukces.Do
walkdopuszczanoniekiedykobiety.Jednakwtakimprzypadkumężczyznawalczył
zdwiemakobietamijednocześnie
8
.
6Cyt.za:W
.Lipoński,op.cit.,s.516;PlayasContext,red.A.T
.Cheska,WestPoint,NY,1980,s.38.
7W
.Lipoński,op.cit.,s.538.
8A.Armstrong,GamesandDancesoftheMaoriPeople,Wellington1986,s.8;W
.Lipoński,op.cit.,s.544.
