Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
STAROŻYTNYBLISKIWSCHÓD
rzeczywistą,żyłnaprzeł.XXVIIiXXVIw.p.n.e.,choćwyobraźnialudowaprzydałamu
wokresiepóźniejszymlicznychcechmitycznychherosaipółboga.
Przewyższainnychwładców,prawdziwypangdziekolwieksięukazał,
Jestbohaterem,urodzonywUruk,uderzającynawrogajakbawół,
Zawszenaczele,wódzprawdziwy,
Alechadzainatyłach,zaufanywśródprzyjaciół,
Mocarnyiwspaniały,opiekunswegoludu,
Jakgniewnafalapowodzipotrafizniszczyćmurkamienny,
PotomekLugalbandy,Gilgameszdoskonalesilny.[…]
Jegosiłajestnajwiększawcałejkrainie,
Jegosiłamamocmeteoru
2
.
Poematspisanyna12ceramicznychtablicachzostałodnalezionyw1853r.wNiniwie
wgruzachbibliotekiAsurbanipala(panującegowVIIw.p.n.e.).OpiewaprzygodyGilga-
mesza,którystaczawalkęzapaśniczązinnymherosemoimieniuEnkidu.Enkiduucieleśnia
prymitywnyświatprzyrody,adziękiwalce,którejtowarzysząszlachetnezasadyetyczne,
poznajerzeczywistośćukształtowanąprzezprawegowładcęUruk.Walkakończysiępraw-
dopodobniezwycięstwemGilgamesza,choćniezachowałsięopisującytofragment.Być
możewalkazakończyłasięremisem.Wkażdymbądźraziewalczącyzsobązostaliprzy-
jaciółmi,cowskazujenasilniepodkreślonyelementetyczny,odbiegającyodbrutalnych
formwalki,gdynietylkowstarożytnejMezopotamiiczyAsyrii,alewwielukulturach
późniejszych,walczonodocałkowitego,śmiertelnegounicestwieniajednegozpartnerów:
Zmagalisięwzajemnieprzywejściudoizbyzaślubin,
Starlisięzesobąnaulicy,napublicznymplacuswegokraju,
Bramadrżałaiwstrząsałysięmury
[tubrakujeok.42wierszyopisującychprzebiegwalki,
wtokuktórejEnkiduzostajepowalonynaziemię]
Gilgameszprzygiąłkolana,zaparłsięnogąoziemię,
Zelżałjegogniewioderwałpierś[odpowalonego?]
ZwróciłsięprzodemdoEnkidu,mówiąc,
Twojamatkaurodziłaciękimśniezwykłym[…]
Twojagłowapowinnabyćniesionaponadinnymi,
BógwiatruEnlilzdecydował,byśwładałludem.
Ucałowalisięiodtądzostaliprzyjaciółmi
3
.
Poemattenzainspirowałwielewątkówpóźniejszejliteraturyperskiej,greckiejiśred-
niowiecznejeuropejskiej,wtymwiążącychsięzigrzyskamiikulturąrycerską.Między
innymimotywśmierciEnkiduiopłakiwaniagoprzezGilgameszajestwzorcowydlaopisu
śmierciPatroklosaiopłakiwaniagoprzezAchillesa,któryurządziłigrzyskapogrzebowe
podczasoblężeniaTroi(zob.IliadaHomera).OdalekosiężnościwpływówpodaniaoGil-
gameszu,równieżwkulturzeeuropejskiej,świadczypostaćherosaGilgamosawlitera-
turzegreckiej,stanowiącawariantiprawdopodobniepierwszyimpulsmituoPerseuszu.
2M.G.Kovacs,TheEpicofGilgamesh,Stanford,CA,1989,edycjaelektronicznazmodyfikowanaprzez
W
.Carnahama,1998,TabletI,s.3,http://jewishchristianlit.com/Texts/ANEmyths/gilgamesh00.html
3Ibid.,TabletII,s.2;zob.też:TheEpicofGilgamesh,tłum.ired.R.Benjamin,NewYork2001.
