Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Teoriapolityczna
stosunkówmiędzynarodowych
31
wianiaswojejdyscyplinarnejwiarygodności
69
.Paradoksalnierównieższkołaan-
gielska,reprezentowanaprzezWightaiBulla,odwołującasiędohistorycznego
dziedzictwa
70
,podkopałajeznanymtekstemWighta,kwestionującymistnienie
imożliwośćskonstruowaniaTPSM.Stałosiętak,mimożewskazanieprzezWigh-
tatrzechtradycjimyśleniaostosunkachmiędzynarodowych(realistycznej,racjo-
nalistycznejirewolucyjnej)byłoraczejemblematycznymokreśleniempewnych
stanowiskniżpogłębionąfilozoficznąargumentacją
71
.
MartinWight,wswoimsłynnymesejuWhyisThereNoInternationalTheory?
(1960)
72
,traktowałterminDteoriapolityczna”jakoniewymagającywyjaśniania.
Jestonstosowanydodenotowaniarozważańopaństwie,którejestjejprzedmio-
tem,poczynającodPlatona.PrzezDteorięmiędzynarodową”Wightpojmowałtra-
dycjęspekulacjiostosunkachmiędzypaństwami,tradycjęrozumianąjakobliŹ-
niacząrozważaniomopaństwie.Jednakteza,jakąpostawił,brzmiała:teoria
międzynarodowawtymznaczeniunieistnieje
73
.Badaczstosunkówmiędzynaro-
dowychniemożewskazaćklasykówswojejdyscypliny,myślicielipodobnychAry-
stotelesowi,Hobbesowi,Locke’owiczyRousseau,ponieważtacy,najzwyczajniej,
nieistnieją.Poszukującteoriimiędzynarodowejprzed1914r.,Wightkierował
swojąuwagękutradycjispekulacjiospołecznościpaństw,rodzinienarodówlub
wspólnociemiędzynarodowej.Spekulacjategorodzajubyłaprowadzonawramach
prawamiędzynarodowego.WightprzytaczawystąpienieTocqueville’aprzedFran-
cuskąAkademiąNaukMoralnychiPolitycznychw1852r.,wktórymtenostatni,
zjednejstrony,wyróżniabadaniaprawspołeczeństwaijednostki,poszukująceod-
powiedzinapytaniaoprawawłaściwedlaposzczególnychspołeczeństw,oformy
rząduwłaściwewokreślonychokolicznościach,wskazującjakoprzykładyrozwa-
żaniaPlatona,Arystotelesa,Machiavellego,MontesquieuiRousseau.Zdrugiej
strony,wskazujenadzieładotyczącespołecznościnarodów,wktórejDkażdylud
jestobywatelem”,ustalająceregułystosunkówmiędzynimi.Tojestprzedmiotem
prawamiędzynarodowego–mówiTocqueville–adziełaGrocjuszaiPufendorfasą
przykłademtegowysiłku.
Odpowiadającnapytanie,gdziejeszczemożnaodnaleŹćteorięmiędzynarodo-
wą,Wightwskazałczteryrodzajepism.Napierwszyrodzajskładająsiępismaire-
nistów,doktórychzaliczaon:Erazma,Sully’ego,Campanellę,Crucégo,Penna,
AbbédeSaint-Pierre’aiPierre-AndréGargaza.Jednak,wedługWighta,trudnoje
traktowaćinaczejniżkuriozumliteraturypolitycznej.Sąoneubogiewidee,anaj-
lepszewśródnichdotycząproblemu,jakzapewnićwspólnedziałaniewśród
państw.Drugirodzajpismgrupujeautorów,którychnazywasięmachiavellianami
–spadkobiercówpisarzyodwołującychsiędoraisond’état.Jedenzgłównychinter-
69
Boucher(1998,s.4).
70
Zob.zwłaszcza:Wight(1991);Bull(1995).
71
Boucher(1998,s.4).
72
Wight(1966,s.17–34;cyt.zaDerDerian,1995,s.15–35).
73
DerDerian(1995,s.15).
