Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
44
jakoprzedmiotuteoriispołecznej,organiczniezawartegowsamejkoncepcjiroz-
wojuspołecznego.Dopókidefinicjatakanieistnieje,socjologiahistorycznawspo-
sóbnieuniknionytraktujezjawiskomiędzynarodowejakoteoretyczniezewnętrz-
ne.Dlaczegojednaktrudnonamtakądefinicjęsformułować?Drugipowód
ijednocześniepróbaodpowiedzinapostawionetupytanieniewynikazteoriimię-
dzynarodowejperse,aleraczejztradycjiklasycznejteoriispołecznej,zktórejma-
teriałdotakiejdefinicjipowinnosięczerpać.Siłatejtradycjileżywjejpredys-
cyplinarnejholistycznejambicji:klasyczniautorzydążylidostworzenia
całościowychteoriirozwojuspołecznego.Jednakklasycznatradycjanigdynie
sformułowałateoretycznie,multilinearnegoiinteraktywnegowymiarurozwoju
społecznegojakozjawiskahistorycznego.Zjednejstronymamyzatem,niezajmo-
wanyprzezsocjologię,ontologicznyfundament,naktórymrealizmpolityczny
ufundowałsiebiewpostacigeopolitycznejreifikacji,koncentrującsię,wswejor-
todoksyjnejwersji,całkowicienaDzewnętrzności”.PrzedmiotemNSMjestwy-
łącznieowoDmiędzy”,cozostałoutwierdzonewkoncepcjirealizmustrukturalne-
goWaltza.PaństwajakoaktorzyDmiędzy”sąfunkcjonalnieniezróżnicowane,
aichzachowaniejestskutkiemwymogów,jakiestawiaprzednimianarchicznie
zorganizowanysystemmiędzynarodowy.Ichwewnętrznezróżnicowanieniejest
elementemsystemumiędzynarodowego,aichzachowaniemiędzynarodowe,na
poziomiesystemu,niezależneodDichwnętrza”.Waltzproponujewtensposób
oszczędnąteorię,któraDniemiesza”czynnikówpoziomuwewnętrzego(jednost-
kowego)zczynnikamipoziomuzewnętrznego,argumentująctoponadtowymoga-
mianalizysystemowej.Analizującstosunkimiędzynarodowejakosystem,nie
możnauzasadniaćfunkcjonowaniajegoelementów(państw)poprzezodwołanie
siędodanychpoziomujednostkowego(państw).Postępowanietakieniespełnia
wymogówanalizysystemowej.Zdrugiejstronyzaśmamywyzwaniedlarealizmu
wpostaciproblematycznejkoncepcjiDspołecznościpaństw”szkołyangielskiej
(Bull
115
).ProwadzionodopułapkipowszechnieznanejjakoDwewnętrznaanalo-
gia”(domesticanalogy),mimopróbrozszerzeniajejeksplanacyjnegozasięgunasto-
sunkimiędzynarodowe.Zatemproblemtenniezostanieprzezwyciężony,dopóki
niedokończonapracaklasykówmyślispołecznejnieznajdzieswegozakończenia,
tzn.dopókiteoriaspołecznanieobejmietychwłasnościspołecznejegzystencji,
któregenerujązjawiskoDmiędzynarodowości”
116
.Wartorównieżdodać,że,zda-
niemRosenberga,narzędziedorealizacjitegocelujestdostępne
117
.
115
116
Bull(1966,s.35–60).
Rosenberg(2006,s.307–308).
117
Rosenberg(ibid.,s.309)upatrujegowideiiDnierównegoipołączonegorozwoju”Trockiego.Tenostatni
sformułowałswojąideęnapocz.XXw.wceluwyjaśnieniaznaczącejróżnicymiędzyspołecznymrozwojem
Rosjiaprognozamiortodoksyjnegomarksizmu.RozwójkapitalizmuwRosjiniemógłiniebędziemógłpo-
stępowaćdrogąwyznaczonąprzezAnglięiFrancję.Jesttokonsekwencjąodmiennegosocjologicznego
punktuwyjścia(wynikającegozwcześniejszegoDnierównegorozwoju”)ifaktu,żeprzebiegaonwwarun-
kachmiędzynarodowychwcześniejprzekształconychprzezistnieniebardziejrozwiniętychspołeczeństw
