Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PawełJasienica
Gliuominiliberi…1
Zapomniałem,którytoFrancuznapisałsłynnesłowa:lestupideXIX
siécle2.Słowazawierająceszczerąnieprawdę.WiekXIXniebyłepoką
głupią.Tobyłowielkiestulecie.
Echapochodu
Wiekdziewiętnastyniemieścisięwnormalnejmierzelatstu.Skończył
sięwroku1914.Przychodzizaśnaświatwśródsrogiegołoskoturewolu-
cyjnychinapoleońskichwojen3.WeFrancjinowestuleciezaczęłosię
wcześniej.ReszcieEuropyotworzyłjedopierokorsykańskiuzurpator.
DziwnahistoriazdarzyłasięzkarierąNapoleonawświatowejopinii
publicznej.CesarzFrancuzówniemaweFrancjinazbytentuzjastycznej
„prasy”
.Zatowdziele[FriedrichaMaxa]KirscheisenaNapoleoninBil-
dern4znajdujesię-wykonanyzpietyzmem-portretcesarzarysowany
przezChińczyka.
Tenstanrzeczydasięłatwowyjaśnić.Obejmującwładzę,otrzymał
Napoleonkonkretne„zamówieniespołeczne”
.MiałbronićzdobyczyRe-
wolucji-przodującejrolimieszczaństwa,nowej-gospodarczowzmoc-
1ArtykułpowstałwrocznicęstuleciaWiosnyLudów.
2LestupideXIXsiècle-„GłupiXIXwiek”;tytułksiążkifrancuskiegopisarzaoprze-
konaniachnacjonalistyczno-monarchistycznychLéonaDaudetazroku1922.
3WperiodyzacjipowszechnejprzyjęłosięnazywaćwiekXIX-„długimwiekiem”
,
gdyż„ukradł”wiekomsąsiadującymznim-XVIIIiXX-pokilkanaścielat.Wiek
XIXwnaucehistoriizaczynasięwięcwroku1789(początekWielkiejRewolucji
Francuskiej),akończyw1918(koniecIwojnyświatowej).
4FriedrichMaxKirscheisen,NapoleonIunddasZeitalterderBefreiungskriegein
Bildern,München-Leipzig1914.
79
