Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TopisałMichaiłJurjewiczLermontow10,carskioficerlejb-huzarów
-zresztąakuratwtedyzapojedynekprzepędzonydopiechotynaKau-
kaz.Pisałwroku1840,czyliwdobienajostrzejszejreakcjiwRosji.Aktóż
to-jeśliwolnozapytać-ktozaliczałsiędoowychwspomnianychwyżej
wrogów,cotopochowaliNapoleonawpiaskupustynnejwyspyimogiłę
ciężkimprzywalilikamieniem?Kto-jeżeliniesamImperatorWszech
Rosji?WierszLermontowa-jakwidać-zanadto„państwowotwórczy”
tojednakniebył.
Byłzatodogłębipatriotyczny.Tympatriotyzmem,którynakazuje
walczyćodobroojczyzny-niezaśwysługiwaćsiędzierżycielowi,czy
dzierżycielom,władzy.Wowychczasach-przedstuiwięcejlaty-to
dobropolegałonadążeniudorealizacjispadkupoNapoleonie.Dużopa-
pieruzapisanonatentemat.Wgrubychksiążkachznajdujesiędośćwia-
domościonapoleońskimkodeksie,ozasadzierównościwobecprawa,
oprzywilejachdlamieszczaństwaioemancypacjichłopów.A„syntezę”
spadkuzawiera-byćmoże-początek4.rozdziałuKonstytucjiKsięstwa
Warszawskiego:Niewolajestzniesiona.
Wdobietaktrudnej,wśródnieustannychwojen,nowe,rewolu-
cyjno-napoleońskiezasadyniemogływpełniowocować.Chłop-jak
wPolscenp.-niezostałuwłaszczony.Ajednak-kiedypolskapiechota
wdzierałasięnawałyZamościa,żołnierzeaustriaccy-teżPolacy-za-
miastbagnetemspychaćszturmujących-podawaliimlufykarabinów
iwciągalinapastnikównaokop.Bocizdobywcyprzynosilirzeczbez-
cenną,wolnośćosobistądlakażdego,„minimumprawludzkichdlami-
lionów”(MarianKukiel)11.Ipewnieztegosamegopowodutyranowi
XIXstuleciaskładalipóźniejhołdyczłonkowietychnarodów,któreznim
wojowały.
Wątpię,czyodwudziestowiecznymfuhrerzelubducektokolwiek
powie:
Izwyciężysz-zwycięstwemGolgoty.
Razostatnihetmanisztyroty12.
10MichaiłLermontow(1814-1841)-rosyjskiprozaikidramaturgtworzącypod
wpływemeuropejskichromantyków;krytyksamodzierżawiaizacofaniacywili-
zacyjnegocarskiejRosji.
11MarianKukiel,Dziejewojskapolskiegowdobienapoleońskiej1795-1815,Lwów
1918,s.243in.
12JuliuszSłowacki,Nasprowadzenieprochów,op.cit.
82
