Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Muzeumpubliczne:odinstrumentuedukacjidoprzestrzenidoświadczeń
21
Bennetttwierdzi,żerelacjewiedzy–władzy,związanezmuzeum,różniąsię
swąorganizacjąifunkcjonowaniemodtych,którewymieniaFoucaultwodnie-
sieniudoinstytucjidyscyplinujących.Jeślizadaniemwięzieniajestdyscyplino-
wanieikaranie,nastawionenaefektmodyfikacjizachowania,tozadaniem
muzeumjestprzekazanieludziom,żemogąoglądaćizdobywaćwiedzę.Celem
zatemniejestpoznaniespołeczeństwa,alesprawienie,byludziestalisię
podmiotamiwiedzy,anieobiektamiadministracji;niechodzizatemoto,aby
ludziebyliwidocznidlawładzy,aleoto,abyczynićwładzęwidocznądlaludzi.
JeśliwteoriiFoucaultawięzieniesymbolizujenowąsiećrelacji,poprzez
którąspołeczeństwostajesięobiektemregulacjirządowych,tomuzeummoże
służyćzaprzykładpojawieniasięrównieważnejsiecirelacji,przezktórą
demokratyczneobywatelstwozostajeretoryczniewpisanewprocesyzwiązane
znowożytnympaństwem.Muzeumpublicznetraktujespołeczeństwojako
obiektreform,rozwijającrozmaitetechnologiewymagającezmianynormzacho-
wania.Osiąganotopoczątkowoprzezregułybezpośrednie,typuzakazjedzenia
ipicia,dotykaniaeksponatów,czynakazodpowiedniegoubioru,copowo-
dowało,żechociażwteoriibyłootwartedlawszystkich,tonieformalnieistniała
dyskryminacjaiwykluczenie.To,coważniejszejednak,tokonstytuowaniesię
muzeumjakoprzestrzeniemulacji(naśladownictwa),wktórejklasierobotniczej
zezwolonomieszaćsięzklasąśredniąiuczyćsięnowychformzachowaniaprzez
naśladownictwo.Oferującprzestrzeń,którąBennettnazywa„nadzorowanym
dostosowaniemsię”(supervisedconformity),muzeumoferujekontekst,wktórym
noweformyzachowaniauwewnętrzniająsięistająsamo-działającyminakazami
(self-actingimperatives).NiemożnakwestionowaćtezyHooper-Greenhill,że
muzeumfunkcjonujejakoinstrumentdyscyplinyaniżepozostałodotejpory
przestrzeniąkontrolowaną,gdzieodwiedzającysąstalemonitorowaniprzez
personelikamery.Jesttojednak,wedługBennetta,tylkojedenaspektmuzeal-
nejorganizacjirelacjipomiędzyprzestrzeniąiwizją,którepozwalającpub-
licznościnasamokontrolę(self-inspection)–chociażbypoprzezodpowiednią
architekturębudynku,galerie,zktórychodwiedzającywidząsięnawzajem–
pozwalająjejspełniaćpodwójnąfunkcjęustalaniaiprzestrzeganianormzacho-
waniapublicznego.Imbardziejprocesykaraniawycofywanozescenypub-
licznej,tymbardziejpostrzeganomuzeajakoinstrumentedukacjiobywatelskiej.
Wizytawmuzeum,dawniejiteraz,tonietylkopatrzenieinauka,torównież
ćwiczenieobywatelskości.
12
Mamytudoczynieniazmocniejszą(Foucault,Hooper-Greenhill)isłabszą
(Bennett)wersjątezy,żeinstytucjamuzeum,pozostającwzaklętymkręgu
relacjiwiedzy–władzy,jestmiejscempopierającymdominującąideologię,spo-
łecznąkontrolę,przywilejeelitorazstwarzającąokazjędo„podniesieniapozio-
mu”publiczności.Byćmożetrudnomówićwprzypadkupierwszychmuzeów
okreatywnejekspresjioddolnejczyróżnychformachdziałalnościpubliczności
12Ibidem,s.90–102.
