Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Muzeumpubliczne:odinstrumentuedukacjidoprzestrzenidoświadczeń
19
widocznyjużnapoziomiearchitekturybudynku–pomiędzywytwórcami
ikonsumentamiwiedzy,ekspertamiilaikami.Wmuzeumpublicznymwy-
twórcywiedzypracowaliwprzestrzeniukrytej,oddzielonejodprzestrzeni
publicznejprzeznaczonejdlaoglądających.Przestrzeńpublicznąpoddanoinwi-
gilacjiikontroli,wiedzęoferowanodobiernejkonsumpcji,dyscyplinujące
technologiezaczęłypracowaćnadtworzeniem„uległych/posłusznychciał”
(docilebodies).
9
TonyBennettrównieżodwołujesiędomyśliFoucaultaiwswychrozważa-
niachnadinstytucjąmuzeumposługujesięzapożyczonymodniegopojęciem
politycznejracjonalności.Rozwójnowoczesnychformrządzenia–jaktwierdzi
Foucault–związanyjestzpojawieniemsięnowychtechnologii,którychcelem
jestregulacjapostępowaniajednostkiispołeczeństwa.Przykłademmogąbyć
więzienieczyszpital.
10Każdaztychinstytucjicechujesięwłasnąracjonalnością,
konstytuujeodrębnąiokreślonąmodalność(modalities)służącąwładzy,generuje
odmienneproblemyirelacje,awięcniemożnamówićojednej,ogólnejformie
władzy.Częsteniedopasowanie(mismatch)retorykzarządzającychtechnolo-
giamiipolitycznymiracjonalnościamiucieleśniasięwaktualnychmodelach
funkcjonowania.Towłaśniewprzestrzeniowegoniedopasowaniapowstają,
wedługBennetta,warunkidodyskursureform,którychsięciągleodmuzeum
(podobniezresztąjakodwięzienia)domagano.Wgręwchodziłydwiezasad-
niczekwestie:popierwsze,zasadaprawpublicznych,wymagająca,bymuzeum
byłodostępneiotwartedlawszystkich,ipodrugie,zasadarównejreprezentacji,
wyrażającasięwżądaniu,bymuzeumreprezentowałokulturęiwartościróż-
nychgrupspołecznych.Łatwouznaćtepostulatyzanarzuconeinstytucji
muzeumprzezzewnętrzneśrodowiskopolityczne,aleBennettuważa,żenie
tylkosąonegenerowaneprzezsamomuzeum,alemająsensjedyniewrelacji
zwewnętrznądynamikąformmuzealnych.
11Wnastępstwietegopowstaje
dysonanspomiędzydemokratycznąretorykąobecnąwkoncepcjipublicznego
muzeumjakonarzędziaedukacjiajegofaktycznymfunkcjonowaniemwcha-
rakterzeinstrumentuwymuszaniazmianzachowańspołecznych.Demokra-
tycznaretorykazakładaistnienieniezróżnicowanegospołeczeństwazłożonego
zwolnychirównychjednostek,wpraktycezaśpowstająrozmaitetechnologie
regulacjiibadania(screening)formzachowanialudzkichzgromadzeń,coozna-
cza,żedziałająonejakopotężneśrodkisłużąceróżnicowaniuspołeczeństwa
9EileanHooper-Greenhill,MuseumsandtheShapingofKnowledge,op.cit.,s.188–190orazeadem,
TheMuseumintheDisciplinarySociety,[w:]MuseumStudiesinMaterialCulture,red.SusanPearce,
LeicesterUniversityPress,Leicester1989,s.61–72.
10MichelFoucault,Nadzorowaćikarać.Narodzinywięzienia,przeł.TadeuszKomendant,Fundacja
Aletheia,Warszawa1998,orazidem,Narodzinykliniki,przeł.PawełPieniążek,WydawnictwoKR,
Warszawa1999.
11TonyBennett,TheBirthoftheMuseum.History,theory,politics,Routledge,London–NewYork
1995,s.89–90.
