Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pamięćhistoryczna
31
wIndiach,kobiety,mniejszościseksualne)zaczęłytworzyćwłasnąpamięćido-
magaćsięwłasnegomiejscawkreowanymprzezwładzęobrazieprzeszłości.Na
przykładwtymkontekściepamięćwformietzw.literaturyświadectwastajesię
medium,dziękiktóremuprzemawiająuciskaniimarginalizowani.Bywatak-
żeformąterapiiisposobemnowego,innegozakorzenieniasięwprzeszło-
ści.Dyskurspamięciprzeciwstawionyhistorii/historiografiijestwięczducha
marksistowski,boemancypacyjny.Przyczymtakasytuacjamożezczasemulec
zmianie.Możeonprzeistoczyćsięwswojezaprzeczenieistaćsięsynonimem
nhistoriioficjalnej”
.Pamięćkonstruowanajakoprzeciw-historiaprzeniknięta
jestiwspierasięnakonflikciemiędzynzwycięzcami”anzwyciężonymi”
.Ztego
punktuwidzeniadyskurspamięci,zdominowanyprzezwyrazistesymbole,pod-
danyemocjom,jestczęstorówniesilniezideologizowany(amożebardziej?)co
dyskurshistorii/historiografii,przeciwkoktóremuwystępuje.
Zaznaczającesięodpołowylat80.ubiegłegowiekuwświatowejhumanistyce
zainteresowaniefenomenempamięciniejestdziełemprzypadku.Stanowiono
efektdwóchnakładającychsięnasiebieprocesów.
Pierwszyznichwiążesięzprzemianamidotyczącymimiejscahistoriiwin-
telektualnyminstrumentariumwspółczesnegoczłowieka.Szczególneznaczenie
mająwtymprzypadkudemokratyzacjahistorii(nKażdymożebyćhistorykiem”)
orazjejkomercjalizacja(nHistoriastajesiętowarem”
,którymusikonkurowaćna
rynkuzinnymidobrami).
Drugiwyrastazkryzysuhistoriografiiakademickiej.Jużdawnoprzestałaona
wyznaczaćspołecznekanonymyśleniaoprzeszłości.Wtejrolizastępująją
tzw.historiealternatywne.Sąto:blogi,portaleistronyinternetowe,grykompu-
terowe,komiksy,filmy,muzea,literatura,prasa.Zdecydowanieczęściejtenowe
ipoczęścistareformy,związanezobecnościąhistoriiwprzestrzenipublicznej,
odwołująsiędopamięcizarównoindywidualnej,jakizbiorowej.
Wkonsekwencjiobutychprocesówopowieśćopartąnasłowie,powstającą
napodstawiekrytycznejanalizyźródeł,częstozastępujenarracjawizualna,bazu-
jącanaemocjachistereotypach.Jednocześniezauważalniezmieniająsięfunkcje
taktraktowanejhistorii.Jejdotychczasdominującafunkcjapoznawczaustępuje
miejscatożsamościowej,niekiedywręczludycznej,jakwprzypadkudziałalności
gruprekonstrukcyjnychczygierkomputerowych.
FrancuskibadaczPierreNora(2001:11)wnastępującysposóbcharakteryzo-
wałtęnowąsytuację:
Całahistoria[ł]przekształconawdyscyplinęoambicjachnaukowych,byłado
tejporyzbudowananafundamenciepamięci,aleprzeciwkopamięci,uważanejza
indywidualną,psychologiczną,zawodną,przydatnątylkowroliświadectwa.Histo-
riabyładomenązbiorowości,pamięć-prywatności.Historiabyłajedna,pamięć
exdefnitione,wieloraka,bozistotyswejindywidualna.Ideapamięcizbiorowej,
