Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
sięwkrajacharabskichnastrojeantykolonialne.Ichapogeumprzypadłonaokres
ponieudanejinwazjiWielkiejBrytaniiiFrancjinanaserowskiEgipt.Potejklęsce
ostatecznewycofaniesięobupaństwzBliskiegoWschodubyłojużtylkokwestią
czasu.WpływybrytyjskiewIrakuzakończyłysięw1958r.wrazzupadkiemmo-
narchiihaszymidzkiej.Kuwejtogłosiłniepodległośćw1961r.Algieriaodzyskała
niezależnośćw1962r.poośmioletniejwojniezFrancją.Wlatach1967–1968Bry-
tyjczycyostatecznieopuściliPółwysepArabski.(JedyniehistoriaArabiiSaudyj-
skiejukładałasięinaczej,nacopewienwpływodlattrzydziestychwywierałkapi-
tałamerykański).
WrywalizacjiobusupermocarstwowpływynaBliskimWschodziesukcesy
odnosiłniekiedyZwiązekRadziecki.Nadrogętzw.socjalistycznegorozwoju
wkroczyłnajwcześniejegipskiprezydentDżamalAbdan-Nasir(Naser)poumoc-
nieniuswojejdyktaturyw1954r.PoEgipciepodobnerozwiązaniaprzyjęłyAlgie-
riapowywalczeniuniepodległościw1962r.,następnieSyriaiIrakw1963r.,Tu-
nezjaw1964r.,JemenPołudniowyjednocześniezuzyskaniemniezależności
w1967r.,aw1969r.SudaniLibia,którejdyktatorAl-Kaddafinieeksponował
zbliżeniazMoskwą,nazywającswojąpolitykę„trzeciądrogą”.Interesująceinfor-
macjenatentematznajdująsięwdrugimtomieksiążkiCh.AndrewaiW.Mitro-
chinaArchiwumMitrochina.KGBiświat.Należytudodać,żesocjalizmarabski
cechuje,wodróżnieniuodareligijnegoeuropejskiego,silnawięźzislamem,zktó-
rymnieośmieliłsięwalczyćnawetmarksistowsko-leninowskiJemenPołudniowy,
rządzonydefactoprzezMoskwę.Wartozauważyć,żezjednoczenieobuJemenów
przypadłona1990r.,kiedyZwiązekRadzieckiistniałjużtylkodeiure.
Charakterystycznącechąmonarchiiarabskich:Libii(do1969r.),Egiptu(do
1952r.),Jordanii,ArabiiSaudyjskiej,Jemenu(do1962r.),OmanuiMaskatu,
ZjednoczonychEmiratów,Kataru,Bahrajnu,Kuwejtu,Iraku(do1958r.)byłaich
umiarkowanaprozachodniapolityka.Jedynąrepublikąprowadzącąpodobnąpo-
litykębył,doczasuprotektoratusyryjskiego,Liban.Trzebajednakdodać,żenie
dopomyśleniabyłojużzastąpienieniedawnejdominacjibrytyjskiejifrancuskiej
przezamerykańskąlubradziecką.Czasykolonializmuskończyłysięwtymrejonie
bezpowrotnie.Najbardziejwidocznąformąwpływówmocarstwstałysiętraktaty
osojuszuipomocy,prowadzącestopniowodouzależnieniasięwspomaganych
państwarabskich.SytuacjapaństwsocjalistycznychnaBliskimWschodziezmie-
niłasiędiametralniepoupadkuZwiązkuRadzieckiegoiustaniujegopoparcia
ipomocy.JedynąświatowąpotęgąpozostałyStanyZjednoczone.Ideologięsocja-
listycznązastąpiłfundamentalizmreligijny,któryzdecydowanieodrzucakulturę,
aprzedewszystkimmoralnośćZachodu,atymsamymiwpływyamerykańskie.
Niechęćdocywilizacjizachodniejwynikatakżeztego,żeStanyZjednoczonesą
jedynymzdecydowanymsojusznikiemiprotektoremIzraela,uznawanegozawro-
gaprzezniemalcałyświatarabski.Czymzakończąsięnaiwneizarazemgroźne
próbysiłowejdemokratyzacjiświatamuzułmańskiego(Afganistan,Irak),niepo-
trafiąprzewidziećnawetnajmądrzejsipolitolodzy.
Nakonieckwestiaużytejterminologii.Zdecydowałamsięstosowaćnazew-
nictwowformiespolszczonej,jeślitakaistnieje.UżywamtakżenazwyZwiązek
