Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dYSKURSROZSZERZOnYWTRYbiEKOnTRFAKTYCZnYM...
13
czych.Dobrzejestprzytymprzywołaćlokalneprzesłankiempiryczne,
mającwświadomościfakt,pisarstwopolitical/historicalfctionihistorical
fantasyjestjużoddawnazjawiskiemglobalnym.WPolscejegodominu-
jącysznytwyznaczapublicystykarewizjonistyczna,niemniejgenolodzy
mająiunasszerokiepoleobserwacji,gatunkowobowiemnurttenrozwija
sięwróżnychkierunkach.Rozwijasięnatympolurównieżrynekwydaw-
niczy;weźmychoćbyserięNarodowegoCentrumKultury:flZwrotnice
Czasu.HistorieAlternatywne”,ipopularyzacjamedialnadośćprzywo-
łaćcykldebatpoświęconychhistoriomalternatywnym,któremuprze-
strzeniużyczyłoMuzeumPowstaniaWarszawskiego(2015),anafalach
radiowychDrugiProgramPolskiegoRadia6.Wprzestrzeninaukinato-
miastpierwszetropyprowadządoekonomii;modelowanieprognostycz-
nezzałożeniakorzystaztrybukontrfaktycznegoimetodytejużyłm.in.
WitoldM.OrłowskiwswojejalternatywnejhistoriiXXwiekupt.Stule-
ciechaosu(2009wydaniedrugie,poprawione).Tymbardziejoczywi-
stawydajesięhistoriografiainieprzypadkiemwariantyalternatywności
tropimyujejumownychpoczątków(choćbywprocederzekonfabulacji
stosowanejprzezTukidydesaiLiwiusza),alekontrfaktycznośćjakome-
todęwyjaśnianiaodnajdujemywczasachbardziejnamwspółczesnych
(q.v.ArnoldToynbeeiRobertFogel,bywymienićhistorykówsytuujących
sięwobecsiebieraczejnaantypodach).SzczególniejednakpraceAlexan-
draDemandta(Historianiebyła.Cobybyło,gdyby1984–1986,pol.1999),
NiallaFergusona(VirtualHistory.AlternativesandCounterfactuals,1999)
icyklWhatifpodredakcjąRobertaCowleya(1999–2001)7dlatych,któ-
rzyzmierzająnanowolegitymowaćkontrfaktycznośćwhistoriografii,
adekwatnympunktemodniesień,zarównoprzydostarczaniuprzykła-
dówjakigotowychargumentów;znajdziemyjetakżewpolskiejliteratu-
rzeprzedmiotu80
6Mowaocomiesięcznychspotkaniachpt.Historiealternatywne,moderowanych
przezBarbaręSchabowskąiMateuszaMatyszkowicza.Archiwalnyzapisposzczegól-
nychsesjidostępnyjestnastronachDwójkiradiowejhtp://www.polskieradio.pl/8/196/
Artykul/1356936,Historie-alternatywne-Jak-zmieniano-dzieje-Polski(dostępsprawdzono:
20.04.2017).
7Por.M.Górecka,Nieodpartapokusaspekulacji,czyliofenomeniehistoriografikontrfaktycz-
nej,2014.htp://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/5245[dostęp:10.06.2016].
Patrztamże:szerszeomówienierozwojueseistykikontrfaktycznejorazalternatywnejwi-
zjidziejówwhistoriozoficznejkoncepcjiflchaostrii”N.Fergusona(VirtualHistory:Towards
a‘chaotic’theoryofthepast,[w:]tenże,VirtualHistory,PenguinBooks,London2011).
8Patrzm.in.:opracowanieP.Wieczorkiewicza,M.UrbańskiegoiA.Ekiertapt.Dy-
lematyhistorii.NosKleopatry,czylicobybyło,gdyby…,Warszawa2004orazmonografiaCo
bybyło,gdyby…Historiealternatywne,podred.J.OsicyiA.Sowy,Warszawa1998.Wtej
ostatniejodnajdujemyprzykładykontrfaktycznościinpromptuwwykonaniuH.Samsono-
wicza,J.Tazbira,J.SkowronkaiA.Ajnenkiela.TojednakHistorianiebyła...A.Demandta