Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mu,zrekompensowaniamuwieloletniejniechętnejaurywobectej
twórczościzestronykrytyków.
Autorkąciekawychuwago„Historiimaniaków”byłaAlina
Brodzka.Zawarłajeweseju„Spórowartościkulturywspółczesnej
wpolskiejprozienarracyjnej”będącymczęściąpracyzbiorowej„Li-
teraturapolska1918-1975”(t.I,Warszawa1975).Zdaniemautorki
tomJaworskiego:
„Byłpropozycjąniecodziennąwkontekścieprozymłodopolskiej
(…)Jaworskisformułowałwówczaswłasnepostulatygroteski:rezy-
gnacjęzupiększeńiuwzniośleń,operowanieestetykąbrzydoty,zde-
rzeniepowagizzabawą,mieszaniemotywacjiprawdopodobnych
iumownych,wykorzystaniezmysłudladziwności(…)gręliteracką
zkreowanymipostaciami,nieuwzględnianiepsychologicznychoczeki-
wańodbiorcy,nastawionegonautożsamieniesięzbohaterem.Zauważ-
my,żeludycznycharaktertejgryjestswoistydlatwórczościJaworskie-
goiupowszechnionyzostaniedopierowlatachtrzydziestych”.
W1978rokukrakowskieWydawnictwoLiterackiedokonuje
wznowienia„Historiimaniaków”.Dotomuwydawcadołączatrzy
utworypowstałepo1910rokuiopublikowanewczasopismach.Są
toopowiadania„Opowieśćosmutkuczterechścian”,„Fanfaron”
orazuwagiinscenizacyjnedo„Hamletadrugiego.Królewicapolskie-
go”.KsiążkęilustrująreprodukcjeobrazówirysunkówWojtkiewicza
zwydaniaI„Historiimaniaków”.Wstępdotejedycjinapisałznany
historykliteraturyMichałGłowiński.Charakteryzującdotychczaso-
wepoglądydotyczącedziełaJaworskiego,Głowińskidokonujecie-
kawegopodsumowania.Wolnyzarównoodnegacji,jakichęciapolo-
gizowaniatejprozy,stwierdza:
„Historiemaniaków”są(…)konglomeratemstylistycznym,peł-
nymwadizalet.Sąmanieryczne,alezarazemmanierędemaskują.
Zpozoruniemogąsięwyzwolićzodziedziczonychschematów,ale
przecieżnarzucająimnowysens,aprzedewszystkim–poddająre-
fleksjiwystępującewnichsposobyliterackiegopostępowania.Sądo-
kumentemhistorycznym,świadectwemprzemianiliterackiejewo-
lucji,alenietylko.Jestwnichcoś,cosprawia,żegodnesą–także
dzisiaj–lektury”.
15
