Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sprawiedliwośćilustracjawkrajachpostkomunistycznych
45
któremogąokreślićskalępodziałówwdanymnarodzie,jeśliidzieojego
stosunekdoprzeszłościlOkazjonalniegromadzonedanewskazują,żesądy
mogąodrzucaćbądźprzekształcaćostatecznewersjeustawmającychna
celuograniczenieszansnaudziałwżyciupublicznymkomunistycznych
szefówpartiiorazichwspółpracownikówlNajbardziejuderzająceprzy-
kładytakichpraktykpochodzązBułgariiiAlbanii,któreprzyjęłydość
szczególneustawodawstwolustracyjnewewczesnejfazieokresuprzejścio-
wego19lWlatach1992–1996bułgarskieialbańskiesądykonstytucyjne
unieważniłyniektórezustaw,zaśinneutrzymaływmocy20lSądykon-
stytucyjnewinnychkrajachrównieżbyłyaktywnewprocesiedecydowa-
niaolosachodwetowejpolitykiwobecfunkcjonariuszydawnegoaparatu
władzy,opowiadającsięzaumiarkowaniemipowściągliwością21l
Wdalszymwywodzieprzetestujemyteoretycznezałożeniadotyczą-
ceorzeczeńsądównajwyższychwewrażliwychkwestiachlustracyjnychl
Wpierwszymrzędzieomówimyprawnewyzwania,przedjakimistająpo-
litycyisądy,podejmującdecyzjeowprowadzeniuprocedurlustracyjnych
iśrodkówprawnychwykluczającychmożliwośćzatrudnieniawsektorze
publicznymosóbuznanychzawinneprzestępstwkomunistycznychlSądy
konstytucyjnemogąpowoływaćsię,coczyniły,naowewyzwania,jako
podłożeswoichorzeczeńlNastępnieocenimyzakres,wjakimsądytebyły
niezależneodpozostałychorganówwładzy,porównującichhistorięoraz
różnecechyinstytucjonalne,takiejaksposóbrekrutowaniapersoneluiza-
19ZoblDavid,dzlcytl
20WBułgariiprzedstawionoZgromadzeniuNarodowemuczterywersjeroboczeusta-
wylustracyjnejdopierowroku1992,kiedyprodemokratycznyZwiązekSiłDemokra-
tycznychmiałwiększośćwparlamencie,alenigdyniezostałyonepoddanegłosowaniul
Wtymsamymrokuuchwalonodwainneprojektyustawzawierająceprzepisylustracyj-
ne,jednakzostałyoneunieważnioneprzezSądKonstytucyjnylJedenprojektzostałprzez
zgromadzenieuchwalony,anastępnieutrzymanywmocyprzezsądpopetycjizłożonej
przezprezydentaŻeliuŻelewai102posłówlTaostatniaustawa,znanajakonustawa[Geo-
rgi]Paneva”,zostałauchylonanapoczątkuroku1995potym,jakbyłapartiakomuni-
stycznauzyskałaabsolutnąwiększośćwparlamencie(WojciechSadurski,Rightsbefore
Courts:AStudyofConstitutionalCourtsinthePostcommunistStatesofCentralandEastern
Europe,TheNetherlands:Springer,Dordrecht2005,ssl248–249)lWAlbanii,wlatach
1992i1995,parlamentzdominowanyprzezPartięDemokratycznąuchwaliłtrzyusta-
wylustracyjne;SądKonstytucyjnyuchyliłjednąwroku1993,dwiepozostałeutrzymał
wmocyorazczęściowopodtrzymałtrzeciąwroku1996(MarkSlEllis,PurgingthePast:
TheCurrentStateofLustrationLawsintheFormerCommunistBloc,nLawandContem-
poraryProblems”1997,nr(59)4,ssl181–196;KathleenImholz,TheExperienceinAlba-
nia,w:PastandPresent:ConsequencesforDemocracy,redlMagarditschHatschikjanand
CorinnaNoack-Aetopulos,CenterforDemocracyandReconciliationinSoutheastEu-
rope,Belgrade2004,ssl35–40,http:llwwwllustrationlnetlpap_cfdlpdf,dostęp:22lute-
go2013)l
21ZoblWelsh,dzlcytl