Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
HISTORIAIHISTORYCYWOBEC
NOWEJRZECZYWISTOŚCI
Strategiata[ś]zależałaododpowiedzinapytanie,czyjesteśmyokupowani,
czyteżznaleźliśmysiępodkolejnymzaborem.Jeślijesteśmyokupowani,
tomożenajlepiejdlanasbyłobyzapaśćwstanwegetacji[ś].Alejeślito
nieokupacja,jeślitozabory?Wtedywzorempoprzednichpokoleńwartomoże
zadbaćnietylkoofizyczneprzetrwanienarodu,aletakżeojegokulturę
iszkolnictwo1.
I
Wświadomościwiększościspołeczeństwapolskiegokoniecdrugiejwojny
światowejpostrzeganybyłjakoczęstodramatycznezerwaniezdotychczasist-
niejącymświatem,ajednocześniesymbolnarodzinnowejrzeczywistości,zre-
gułytraktowanejjakoobca,narzuconazzewnątrz.Procesreorientacjiiprze-
wartościowań,którystałsięudziałempolskiegodziejopisarstwapo1945r.,był
wdużymstopniureakcją,zjednejstrony,nadoświadczeniawojenne,zdrugiej
zaś-wiązałsięznarodzinaminowegoporządkuspołeczno-politycznego.
Wartoprzytymzauważyć,żehistoriografiapolskaniebyławtymprzypad-
kuwyjątkiem.Powojnie,nietylkowPolsce,powszechniemówionookryzysie
historiizarównowjejwymiarzeuniwersalnym,jakiwodniesieniudonauki
historycznej.Świadomośćpotrzebyzmianbyławśrodowiskuhistorykówpol-
skichpowszechna.Ówczesnenastrojedobrzedokumentujetekstzamieszczo-
nywpierwszympowojennymnumerzevKwartalnikaHistorycznego”z1946r.,
organuPolskiegoTowarzystwaHistorycznego(zob.tekstźródłowy).
Pierwszelatapowojennewdziejachpolskiejnaukihistorycznej
charakteryzowałdośćdalekoposuniętypluralizm.Dotyczyłonzarówno
sferyorganizacyjnej(kadr,instytucji),metodologicznej(możliwychstandar-
dówuprawianiahistoriografii),jakitreściprzezniąupowszechnianych(wizja
1J.A.Kłoczowski,Kłocz.Autobiografa.RozmawiająArturSporniakiJanStrzał-
ka,Kraków2015,s.86.Bohaterautobiografiirekonstruujewtymmiejscusposóbmy-
śleniaojca-EugeniuszaKłoczowskiego,zlat1944-1945.
