Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HOMONOBILIS
programowodezawuowałyrolęszlachtywdziejachRzeczypospo-
litejijejznaczeniejakonośnikapozytywnychwartości.Zresztą
takichprzyczynmożnaznaleźćjeszczewięcejiuczynićprzedmio-
temosobnychrozważań.Napotrzebytegowywoduwystarczyjedy-
niekonstatacja,żedługotrwałedeprecjonowanieszlachtyprzynio-
słozamierzonyefekt.Wjegowynikuwytworzyłsięnegatywny
stereotyp,któryzająłtrwałemiejscewświadomościpowszechnej.
Dowódnajegoobecnośćmożnaznaleźćchociażbywdzisiejszych
portalachspołecznościowych.Ichużytkownicyzpodziwugodną
konsekwencjąwrubrycedotyczącejmiejscazatrudnieniawpi-
sująjakżesymptomatycznąinformację:fiszlachtaniepracuje”.
Tymczasemtakisposóbmyśleniarozmijasięzfaktamihisto-
rycznymi,ajeszczebardziejzeszlacheckimsystememwartości.
WźródłachnormatywnychzXVIiXVIIwieku,którewdalszej
częściopracowaniaprzyjętozapodstawęanalizybadawczej,nigdzie
niemaprzyzwoleniadlalenistwainieróbstwa.Cowięcej,polski
szlachcic,biorącnasiebiewieleobowiązków,wchodziłtymsamym
wwielośćról,którewymagałypermanentnejaktywnościwarunko-
wanejwielowymiarowymprofesjonalizmem.Różnorodnośćizło-
żonośćpowinnościioczekiwańspołecznych,którekierowanodo
szlachty,aktóretakżeionakierowaładosamejsiebie,przełożyła
sięnakodyfikacjęówczesnychwzorcówosobowych.Wypraco-
wanewśredniowieczuzasadyobowiązującerycerzyuległydez-
aktualizacji,bonieprzystawałydonowychczasów.Wynikałoto
zprzewartościowańekonomicznych,reformyartismilitaris,naro-
dzinnowoczesnegoparlamentaryzmuwrazzpogłębieniaświado-
mościobywatelskiej,corazszerszejwiedzyreligijnejwnastępstwie
reformacjiikontrreformacji,postępucywilizacyjnegoikulturo-
wegoodrodzenia.Wtensposóbpowstałydobrewarunkidoprze-
obrażeńwobrębiementalności,awrazznimidowykreowania
nowychwzorcówosobowych.Możnasiętylkodomyślać,bobrak
nadowodówźródłowych,żeprzynajmniejczęśćznichbyłaobecna
wśredniowiecznejświadomościspołecznej,choćnienazwana,
12
