Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aspektyteoretyczneimetodologicznepracy
23
semantycznych”.
26
Ujęciesemantyczneskupiasięnaopisiebudulcowych
składnikówgatunków,nakataloguwspólnychcech,postaw,postaci,ujęć,
miejsc,dekoracjiitp.Ujęciesyntaktycznekoncentrujesięnakonstruktywnych
związkach,tj.strukturach,któreintegrująskładnikibudulcoweipozwalają
wyzyskaćznaczeniegatunku.Naogółsemantyczneisyntaktycznepostawy
wobecgatunkurozpatrujesięoddzielnie,mimoichoczywistejkomplementar-
ności.Uczonysłuszniepostulujezespolenietychujęćwformęsemantycz-
no-syntaktycznegopodejściadobadańnadgatunkiem.
27
Powtarzalnośćgwarantujeodbiorcomidentyfikacjękonwencjiipozwala
oczekiwaćkonkretnych,związanychzdanąformułądoznań,innowacjanato-
miastjestformąuatrakcyjnieniaprzekazugatunkowego:
Ponieważistniejąoczekiwaniagatunkowe–jakHpowinna”funkcjonowaćakcja,co
Hpowinny”czynićstereotypowepostaci,coHpowinien”znaczyćdanygest,miejsce,aluzja,
kwestiadialogu–[tekst–przyp.A.H.-T.]gatunekmożewykroczyćpozawłasneramyizwrócić
sięprzeciwwłasnejhistoriiestetycznej.Poprzezgatunek[teksty–przyp.A.H.-T
.]mogą
czerpaćzeswejtradycjiiodzwierciedlaćbogatedziedzictwo[...].28
Przyjemnośćrozpoznawaniategocoznaneioswojonesprawia,żepublicz-
nośćzzapałemczytakolejnetomypowieścigrozyStephenaKingaczyGrahama
MastertonaichętnieoglądanoweczęściPiątkutrzynastego,MiasteczkaHello-
ween,KrzykuczyKoszmaruzulicyWiązów.Wobrębierepertuarugatunkowych
postaci,sytuacjiirytmównarracyjnychtwórcamajednakprawowyboru
płaszczyzninarzędzipozwalającychnaprowadzenieswobodnejHgryestetycz-
nej”zodbiorcą.
Warunkiemzachowaniatożsamościgatunkowej–acozatymidzie
rozpoznawalnościwprocesieodbioru–jestzachowanieproporcjipomiędzy
elementamipowielanymiaracjonalizatorskimi.Odbiorcygatunkówpopular-
nychtworządwieodrębnegrupy:jednąstanowiąci,którzyczerpiąsatysfakcję
zniezmiennościregułipowtarzalnościdoświadczenialekturowego/filmowego,
adrugąci,którzyoczekująodmianyiodnawianiadoświadczeńrecepcyjnych,
wnoszących–oboktożsamościtekstowej–twórczyzeswejnaturyelement
różnicy,zaskoczeniainiespodzianki.Pierwsiczerpiąsatysfakcjęzrealizacji
klasycznychregułgatunkowychhorroru,wybierając,np.Draculę(1992,Francis
F
.Coppola)czyHannibala(2001,RidleyScott)itp.Drugichinteresujetwórcza
zabawaformą,łamanieutartychschematów,trawestacjaiparodyzowanie
konwencjonalnychmotywówgatunkowych,zatemuwagęzwrócąnaobrazy
wrodzaju:MłodyFrankenstein(1974,MelBrooks),RockyHorrorPictureShow
(1975,JimSharman),Odzmierzchudoświtu(1996,RobertRodriguez)czy
Strasznyfilm(2000,KeenenIvoryWayans)itp.
26Ch.F
.R.Altman,Podejściesemantyczno-syntaktycznedogatunkufilmowego,przeł.A.Hel-
man,[w:]Panoramawspółczesnejmyślifilmowej,podred.A.Helman,Kraków1992,s.204–205.
27Ibidem,s.203.
28L.Braudy,TheWorldinaFrame,[w:]FilmTheoryandCriticism,ed.byG.Mast,M.Cohen,
L.Braudy,wyd.4,NewYork1992,s.440,cyt.za:T
.Miczka,Gatunek...,op.cit.,s.62.
