Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Horrorwliteraturzewspółczesnejifilmie
podatnynazmianyszkielet.HKażdyznich–piszeBachtin–posiadawłasny
kanon,któryfunkcjonujewliteraturzejakorzeczywistasiłahistoryczna”.
23
Istnienieregułwewnątrzgatunkowych,któredecydująotechnicebudowania
strukturnarracyjnych,schematówfabularnych,elementówczasoprzestrzen-
nych,wyobrażeńpostaciitp.,czylinorm,którewyróżniajądanygatunek
spośródinnychipozwalajączytelnikom/widzombeztrudujerozpoznać,
konstytuujesięizmieniawprocesieewolucjihistorycznej.Zjawiskogatunko-
wościnositymsamymznamionaprocesuhistorycznego,wobrębiektórego
dokonujesiętransformacjaobowiązującychuprzedniokanonówiukładów
odniesienia,rozwidlaniasięiprzenikaniaróżnychtekstów.
Gatunekniejestprostąmatrycą,statycznym,nieustanniepowielanym
schematem,którymożnaanalizowaćwoderwaniuodkontekstusocjokultu-
rowego,jakwidzielitoprzedstawicielemetodystrukturalnej(C.Lévi-Strauus,
T
.Todorov,R.Barthes,A.Moles,Ch.Metz),nawiązującydokoncepcji
formalistówrosyjskich,tj.W
.B.Szkłowskiego,B.W
.Tomaszewskiego,J.N.
Tyninowa,W
.Proppa.Istotnąrolęwkształtowaniugatunkówodgrywająwszel-
kiegotypuinnowacjedeterminowanekulturowo,komunikacyjnie,psycholo-
gicznieispołecznie,rozmaitezmianyiodstępstwaodzałożonychnorm.
24Jak
piszeEdwardBuscombe,gatunekHzależyodkombinacjitego,conowe,itego,co
znane.Konwencjegatunkusąznane,apublicznośćjerozpoznaje.Samoto
rozpoznaniejestjużprzyjemnością.Sztukapopularnaprawiezawszeodtego
zależała”.
25
Jeśliprzyjmiesię,żegatunekizasadyformatywne,którepozwalająnajego
wyodrębnienie,sąmobilne–choćwdużymstopniuzuniwersalizowane–jedyną
drogądostrzeżeniaizbadaniaichistotyorazwłaściwościbędzieobserwacja
irekonstrukcjasumującegowszystkieistotnewłasnościstrukturalno-histo-
ryczne,abstrakcyjnegowzorcaidealnego,któryformujesięwprocesierozwoju.
Przyrozważaniustatusuontologicznegogatunkukoniecznejestzatemuwzględ-
nienie–próczwieluzasadocharakterzenormatywnym–takżekwestii
ekonomicznych,kulturowychiideologicznych,któreumożliwiająrozpoznanie
rzeczywistychfunkcjispołecznychgatunkujakocałościznaczącej.
Ewolucjagatunkumaspecyficznycharakter:oznaczautrzymanietego,co
stałosiępopularne,przyjednoczesnymwprowadzaniunowychwariantów,które
publicznośćmożezaakceptowaćbądźodrzucić.WedługCharlesaF
.(Ricka)
Altmanagatunkipowstająnadwasposoby:H[...]albowzględniestałyzbórse-
mantycznychdanychrozwijasiępoprzezeksperymentysyntaktycznewspójną
itrwałąskładnię,alboskładniajużistniejącaadaptujenowyzbiórelementów
23Idem,Problemyliteraturyiestetyki,przeł.W
.Grajewski,Warszawa1982,s.537.
24U.Eco,Innowacjaipowtórzenie:międzymodernistycznąipostmodernistycznąestetyką,
przeł.T
.Rutkowska,HPrzekazyiOpinie”1990,nr1/2.
25E.Buscombe,TheIdeaofGenreintheAmericanCinema,[w:]FilmGenre:Theoryand
Criticism,ed.byB.K.Grant,NewYork1977,s.35[przedrukartykułuopublikowanegow1970r.
wHScreen”vol.11,nr2],cyt.za:T
.Miczka,Gatunek...,op.cit.,s.63.
