Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aspektyteoretyczneimetodologicznepracy
Definicjaiokreśleniewyznaczników
formalnychhorroru
31
Charakterystykęhorrorupoprzedzićnależyustaleniemzakresuznacze-
niowegopojęciaorazwskazaniemwyznacznikówformalnychzjawiska.Pozwoli
tonawyróżnienie–zogólnegozbioruwypowiedziliterackichifilmowych–tych
któreprzynależądoomawianegozespołu.
Zbudowaniejednoznacznejdefinicjihorroruniejestzadaniemłatwym,
gdyżzjawiskookreślanetymmianemznamionujeniezwykledynamiczny
rozwójizmiennośćstylistyczno-tematyczna,awzwiązkuztymgraniceformuły
sąpłynneitrudnedookreśleniawsposóbostateczny.Oiledlaodbiorców
kwestiagranicformułyjestoczywistainaogółniemająonikłopotówzjej
rozpoznaniem,niejakointuicyjnieklasyfikującokreślonyfilmczyksiążkęjako
horror–biorącpoduwagękryteriatematyczne,któreukładająsięwnielimito-
wanekatalogimotywów,lubestetyczne,któreodwołująsiędointersubiektyw-
negoodczuciadoznawaniagrozy–otylebadaczomsprawaformalnejdefinicji
zjawiskaprzysparzaniemałychproblemów.
Wystarczyprzywołaćoznaczeniasłownikowehorroru,byprzekonaćsię,że
prezentująoneomawianyfenomenwsposóbniedostateczny,nieadekwatnydo
stanurzeczywistego,którybudziwielewątpliwościwymagającychprzynajmniej
komentarza,jeżelinieweryfikacji.WedługSłownikaterminówfilmowych
MarkaHendrykowskiegohorrortoHgatunekdramatusensacyjnego,którego
celemjestwywołanieuczuciaprzerażeniaistrachuuodbiorcy.Zasadękon-
strukcyjnąleżącąupodstawfilmugrozystanowipołączeniewywołującegolęk
tematuzekscytującymsposobemjegoopowiedzeniaiodpowiednimichwy-
tami”.
53NatomiastautorzySłownikapojęćitekstówkulturydesygnująhorror
jakoHodmianękinasensacyjnego,którejcelemjestwywołaniewśródodbiorców
uczuciastrachuigrozy”,asłużyćtemumająHfabułautworu,konstrukcjaświata
przedstawionegoorazwodpowiednisposóbdozowanenapięciedramatur-
giczne”.
54
Podczasgdyprzytoczonedefinicje–formułowanegłównienaużytek
filmoznawstwa–porządkująhorrorjakogatuneksensacyjny,literaturoznawcy
szeregujązjawiskowobrębietwórczościfantastycznej.ZdaniemautorówSłow-
nikaliteraturypopularnejhorrorjestkategoriąpojęciowąużywanąHdookreśle-
niazjawisk[...]literackich,jakifilmowych”,którestanowiąHodmianę[...]
fantastyki”.
55WzbieżnymkierunkupodążająredaktorzySłownikaterminów
literackich,którzyutożsamiająhorrorzfantastykągrozyitwierdzą,żejestto
Hjednazodmianliteraturyfantastycznej,[...]mającaswójodpowiednik
53M.Hendrykowski,Słownikterminówfilmowych...,op.cit.,s.120.Zob.:idem:Gatunki
filmowe:horror,HFilm”1999,nr3,s.112.
54Słownikpojęćitekstówkultury.Terytoriasłowa,podred.E.Szczęsnej,Warszawa2002,s.88.
55K.Walc,Horror,[hasłow:]Słownikliteraturypopularnej,podred.T
.żabskiego,Wrocław1997,
s.151.
