Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aspektyteoretyczneimetodologicznepracy
43
trwaniakontaktuzutworem,dowiarywprzesądy:wto,żeistniejąwampiry,
najeźdźcyzkosmosuczyinnenadprzyrodzonestwory”.
96
Ideagrygrozy,którązodbiorcąhorroruprowadzitwórca,zostałaroz-
winiętaprzezautorówzajmującychsięfenomenemkinagrozy.Znawcyfilmu,
programującdefinicjehorroru,nieodcięlisięcałkowicieodwytycznychwypra-
cowanychnagruncieliteraturoznawstwa,jednakposzukującwyznaczników
gatunku,wsposóbzauważalnyprzesunęliakcentzparametrówfantastycznych
(realizowanychwstrukturzeutworu)napsychiczne(związanezpercepcją),
któresytuująsiępostronieodbiorcy.
ChristianOddoswrozprawieLaCinémaFantastiqueproponujewyklu-
czeniefilmugrozyznurtukinafantastycznego.Określeniehorrorfilmoznawca
rezerwujedlaobrazów,którychgłównymcelemjestwydobywanie,kreowanie
iemisjastrachuwizualnego(wnomenklaturzebadaczahorreurvisuelle),atakże
wzbudzeniewwidzustrachumoralnegoiintelektualnegozapośrednictwem
postaci.
97Przyjęcietakszerokiejopcjipoznawczejniewydajesięwłaściwe,gdyż
oznaczałobywłączaniewramyhorrorunp.filmówgangsterskichczyfilmów
wojennych,jakożewzbudzająonegrozę(moralnąiintelektualną)uwidza.
Tymczasemsamwidz,którydysponujeelementarnąwiedząikompetencją
genologicznąorazintuicjąpercepcyjną,nigdyniezaszeregowałbydoformuły
grozyobrazówwojennych,takichjakCienkaczerwonalinia(1999,Terrence
Malick),czygangsterskich,jakOjciecchrzestny(1972,FrancisF
.Coppola)
iPodziemnykrąg(2000,DavidFincher),chociażwystępująwnichelementy
krwaweiprzerażające,łączonezwyklezestetykąhorroru.
JugosłowiańskikrytykfilmowyBrankoMuntić,naktóregopowołująsię
polscyfilmoznawcy,definiujehorrorjakogatunek,Hktórynatlefantastycznych
wydarzeńrozwijamotywstrachujakoemocjonalnąpodstawępoetyckiego
obrazu”.
98AndrzejKołodyński,któryrozwijatoujęciewksiążceFilmgrozy,
dodaje,żechociażkinogrozyjestkinemfantastycznym,jegoHemocjonalną
dominantą[...]jestlęk,ściślej–lękwywołanyprzezzjawiskaniewytłuma-
czalne,wymykającesięrozumowejinterpretacji.Wampiry,upiory,aletakżeirra-
cjonalnepostępowaniepsychopaty”.
99Znawcafilmufantastycznegozastrzega:
Niekażdyfilmfantastyczny,posługującysięśrodkamizmierzającymidowzbudzenia
uodbiorcyreakcjilękowej,jesthorrorem.Odthrilleraifilmusciencefictionodróżniahorror
obecnośćczynnikanadnaturalnego,zagadki,któranieznajdujenaekranieracjonalnego
rozwiązania.Zawszepozostaćmusijakiśmarginesniepokoju.100
96N.Carroll,Filozofiahorroru...,op.cit.,s.111.
97Zob.:Ch.Oddos,LeCinémaFantastique...,op.cit.
98B.Muntić,Takoimenovifilm–groze,HEkran”1965,nr25/26,cyt.za:A.Kołodyński,Wstęp,
[w:]idem,Filmgrozy,Warszawa1970,s.5.Por.także,G.Seesslen,C.Weil,Zteoriifilmugrozy,przeł.
E.Urban-Hammerling,HFilmnaŚwiecie”1984,nr305/306.
99A.Kołodyński,Filmgrozy...,op.cit.,s.5.
100Idem,Seanszwampirem,Warszawa1986,s.5.
