Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Horrorwliteraturzewspółczesnejifilmie
Odbiorcaakceptujefakt,żehorrorypozostawiająwfinaleelementtajemnicy,
niewiadomejorazprzekonanieorestytucjisiłzłaizagrożenia.Czynniktenpozwala
odróżnićczytelnikom/widzomhorrorodthrillera,gdziewzakończeniunaogół
następujedefinitywnerozwikłaniezagadkiiprzywróceniemacierzystegostatus
quo.Protagoniścihorrorudziałająwtekściewfunkcjibezradnychmarionetek,nie
sązdolniprzeciwdziałaćkoszmarnymzdarzeniom,rebeliamusisiędokonać.
Bohaterowiethrilleraznajdująwsparciewsystemieprawnym,policji,wojsku.
Tymczasemwświecieprzedstawionymhorrorunieobowiązujążadneprzepisy
prawne,normyetyczneireligijne,którymiregulowanejestżyciespołeczne,jestto
jedenzważniejszychaspektów,naktórychopierasięistnienieformuły.
Porównywalneindykatorydlarozgraniczeniahorroruithrillerastosuje
M.Hendrykowski,którypisze:
Wodróżnieniuoddreszczowcahorroreksploatujeniezwykłość,czyliodmiennestany
rzeczywistości.Prawazdroworozsądkowejlogikiulegajątuzawieszeniu.Złostajesięzja-
wiskiembezprzyczynowym.Źródłonaszychlęków,zjakimmamydoczynieniawfilmiegrozy,
macharakterirracjonalny.Niebezpieczeństwopojawiasięnistąd,nizowąd.Wszystkimrządzi
kunsztownagrapowiązanychzesobąantynomii.Świathorrorujestnaswójsposóbpiękny
igroźnyjednocześnie.Pięknoibrzydota,dobroizłoegzystująwnimnarównychprawach.
Brzydotaukazanawformiemonstrualnejwywołujewwidzunajpierwprzerażenie,wstręt
igrozę,aleuczuciate–zgodniezparadoksalnąnaturąludzkichemocji–ulęgajązczasem
sublimacji,przechodzącwlitośćiwspółczucie.101
Filmoznawcanieprzeczy,żeczynnikiemrelewantnymhorrorujesttema-
tyka.Oilejednaklistaprzerażającychmotywówhorroruwydajesiępraktycznie
nieograniczona,otyleniezmiennapozostajegeneralnazasadajegokonstrukcji:
HczybędzietoGolem,Frankenstein,InwazjaporywaczyciałczyteżCzarna
niedziela,wkażdymprzypadkuliczysiępołączeniewywołującegolęktematu
zekscytującymsposobemjegoprzedstawienia,zapomocąodpowiedniozorkie-
strowanychchwytówdramaturgii”.
102Kluczemdosukcesuhorrorujestsztuka
wywołaniagrozy.
Wyeksponowanieczynnikalękotwórczegowdociekaniachnadnaturąhorroru
byłoudziałemwielupisarzy.PrymatwtejkwestiiprzyznaćnależyHowardowi
PhillipsowiLovecraftowi,któryjestprzedstawicielemprozyHkosmicznegostra-
chu”.WobszernymesejuteoretycznymNadnaturalnyhorrorwliteraturze,który
dotyczyliteraturygrozy(weirdfiction),pisarzpodkreśla,żekonstytutywnącechą
niesamowitychopowieścijestgenerowanieHwidmowejgrozy”:
Naprawdęniesamowiteopowieścitowięcejniżhistorieotajemniczychmordercach,
skrwawionychkościachczyposzarpanychprześcieradłachpodzwaniającychłańcuchami.
Wyróżniajeszczególnaatmosferazatrzymującadechwpiersiach,którejwdodatkuwsposób
naturalny,posługującsięlogiką,niesposóbwyjaśnić;nieznane,niepojętemoce[...].103
101M.Hendrykowski,Gatunkifilmowe:horror...,op.cit.,s.112.Por.idem,Gatunkifilmowe:
dreszczowiec,HFilm”1998,nr11,s.118.
102Ibidem,s.112.
103H.P
.Lovecraft,Nadnaturalnyhorrorwliteraturze,przeł.A.Ledwożyw,Warszawa2001,s.7.
