Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce

Alicja Zawistowska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-7383-545-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Scholar

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

229

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Zawistowska, Alicja. Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2012, 229 s. ISBN 978-83-7383-545-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Zawistowska, A.

T1 Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce

PB Wydawnictwo Naukowe Scholar

PP Warszawa

YR 2012

SN 978-83-7383-545-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 101358, author = "Zawistowska, Alicja", editor = "", title = "Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Scholar", year = "2012", address = "Warszawa", isbn = "978-83-7383-545-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Zawistowska, Alicja

ED -

TI - Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce

PB - Wydawnictwo Naukowe Scholar

CY - Warszawa

PY - 2012

SN - 978-83-7383-545-0

ER -

Netografia (standard APA):

Zawistowska, Alicja. Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2012 [dostęp: 05 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/horyzontalne-nierownosci-edukacyjne-we-wspolczesnej-polsce-alicja-zawistowska-101358.

Istniejący w Polsce przed 1990 r. system oświaty, który na wyższym szczeblu miał charakter elitarny, w krótkim czasie i dość spontanicznie dostosował się do oczekiwań mas. W praktyce zmiany te następowały w dwóch wymiarach. Pierwszy polegał na zwi...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-7383-545-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Scholar

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

229

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp9
1.1. Wykształcenie a struktura społeczna13
Teorie nierówności edukacyjnych13
1.1.1. Ujęcie holistyczne14
1.1.2. Nierówności edukacyjne z perspektywy indywidualistycznej21
1.2. Uwarunkowania decyzji edukacyjnych32
1.2.1. Formy kapitałów edukacyjnych32
1.2.2. Struktura instytucji oświatowych a wybory edukacyjne38
1.3. Preferencje edukacyjne43
1.4. Perspektywa badawcza45
2.1. Konceptualizacje badawcze51
Orientacje empiryczne w badaniach nierówności edukacyjnych51
2.2. Od „szkoły osiągania statusu” do schematu „przejść edukacyjnych”52
2.2.1. „Szkoła osiągania statusu”52
2.2.2. Generacja przejść edukacyjnych56
2.3. Empiryczne generalizacje z przełomu wieków60
2.3.1. Pierwsze dziesięciolecie XXI wieku – nierówności edukacyjnew kontekście przekształceń instytucjonalnych65
2.4. Podsumowanie66
3.1. Społeczny kontekst dostępu do wykształcenia w okresie powojennym70
systemowej. Perspektywa przejść edukacyjnych70
3.1.1. Wykształcenie, dochód i pozycja społeczna w okresie powojennym72
3.2. Hipotezy dotyczące okresu powojennego i przełomu latosiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych74
3.2.1. Ustalenia empiryczne75
3.3. Co się zmieniło, co zostało bez zmian?Nierówności na dwóch progach selekcji szkolnych77
3.3.1. Schemat analizy77
3.3.2. Zmiany w strukturze wykształcenia78
3.3.3. Relokacja barier edukacyjnych79
3.3.4. Szanse edukacyjne w zależności od pochodzenia społecznego i płci82
3.4. Interpretacja stabilnych nierówności edukacyjnych85
3.5. Podsumowanie88
Przekształcenia systemu edukacyjnego po roku 1990.Instytucje i społeczeństwo90
4.1. Przekształcenia szkół średnich91
4.1.1. Zróżnicowanie szkół średnich93
4.2. Szczebel wyższy – od elitarności do umasowienia96
4.2.1. Charakter przekształceń na szczeblu wyższym98
4.3.1. Nierówności społeczne oraz zwroty z wykształcenia102
edukacyjnych na początku XXI wieku102
4.3.2. Potoczna percepcja roli wykształcenia105
4.4. Podsumowanie108
Selekcje horyzontalne na najniższym szczeblu.Rezultaty eksperymentu naturalnego109
5.1. Szkoły państwowe i prywatne w Polsce110
5.1.1. Nierówności horyzontalne a typ szkoły110
5.1.2. Środowisko dydaktyczne111
5.1.3. Kapitał społeczny – hipoteza Jamesa Colemana112
5.1.4. Struktura społeczna szkół publicznych i prywatnych113
5.2. Źródła nierówności pochodzeniowychw wymiarze horyzontalnym114
5.2.1. Ilustracja strategii podejmowania decyzji116
5.3. Podsumowanie120
Nierówności horyzontalne w szkole średniej.Znaczenie kapitałów edukacyjnych122
6.1. Podziały wewnątrzszczeblowe123
6.1.1. Kapitały edukacyjne w badaniach empirycznych125
6.2. Nierówności w kapitale edukacyjnym uczniów liceów, technikówi szkół zawodowych w Polsce127
6.2.1. Dlaczego dzieci słabo wykształconych rodziców trafi ają doszkół zawodowych?130
6.3. Wpływ szkoły i kapitałów edukacyjnych na osiągnięcia szkolne.Empiryczny test hipotez131
6.3.1. Dane, sposób ich analizy oraz wykorzystane zmienne131
6.3.2. Podziały pochodzeniowe w szkołach i znaczenie typu szkoły133
6.3.3. Znaczenie kapitałów edukacyjnych a typ szkoły136
6.4. Selekcje na drugim szczeblu a możliwości dalszej nauki138
6.4.1. Możliwości dalszej nauki w zależności od typu szkoły średniej141
6.4.2. Typ szkoły średniej a następny kierunek kształcenia142
6.4.3. Szkoły średnie: zamknięta czy otwarta struktura145
6.5. Selekcje horyzontalne w dwóch rzeczywistościach145
6.6. Podsumowanie148
Nierówności horyzontalne na szczeblu wyższym151
7.1. Trzy hipotezy wyborów edukacyjnych152
7.1.1. Hipotezy dotyczące selekcji ze względu na płeć157
7.2.1. Schemat analiz159
7.2.2. Struktura pochodzeniowa między uczelniami i wydziałami159
edukacyjnej. Rola pochodzenia społecznego, płci i skłonności do ryzyka159
7.2.3. Decyzje edukacyjne w zależności od skłonności do ryzyka165
7.2.4. Selekcje ze względu na płeć167
7.2.5. Szanse wyboru kierunku studiów170
7.3. Podsumowanie172
Zróżnicowania horyzontalne ze względu na płećna dwóch progach selekcji szkolnej175
8.1. Społeczny kontekst awansu edukacyjnego kobiet176
8.2. Struktura wykształcenia kobiet i mężczyzn w Polsce177
8.3. Wybory edukacyjne na pierwszym progu179
8.3.1. Struktura płci uczniów liceów, techników i szkół zasadniczychzawodowych179
8.3.2. Wybory horyzontalne na szczeblu średnim182
8.4. Wybory edukacyjne na szczeblu wyższym183
8.4.1. Selekcje horyzontalne na studiach184
8.5. Hipotezy awansu kobiet i trwałych preferencji w wyborzekierunku studiów188
8.5.1. Preferencje kobiet i mężczyzn w wymiarze horyzontalnym188
8.5.2. Hipoteza struktury systemu oświaty191
8.5.3. Hipoteza pozytywnej dyskryminacji kobiet193
8.5.4. Hipoteza wykształcenia jako polisy ubezpieczeniowej194
8.6. Podsumowanie198
9.1. Zajęcia pozaszkolne – interpretacje i zasięg problemu200
Szkoła to nie wszystko. Nowe nierówności edukacyjne200
9.2. Edukacja pozaszkolna jako narzędzie budowaniaprzewagi edukacyjnej202
9.3. Nierówności w dostępie do zajęć pozaszkolnych203
9.3.1. Nierówności w dostępie do zajęć z zakresu przedmiotów szkolnych206
9.3.2. Nierówności w dostępie do kapitału edukacyjnego po wyjściuna rynek pracy209
9.4. Podsumowanie211
Zakończenie213
Literatura przywoływana218
Publikacje GUS228
Raporty229

RozdziałI.Teorienierównościedukacyjnych

Głównezałożeniateoriiracjonalnegowyborupochodzązneoklasycz-

nejekonomii(Becker1991).Donajważniejszychnależyzałożenieodążeniu

jednostekludzkichdomaksymalizacjikorzyści,występowaniurynkóworaz

stałościpreferencji(Becker1990).Koncepcjaracjonalnościzachowańoznacza

tutyle,żeludziekierująsiępotrzebąrealizacjijakichścelów,achęćichosią-

gnięciamotywujedodziałania.Owecele(potrzeby)mogądotyczyćróżnych

spraw,odnajbardziejbłahychdopoważnych,odkrótko-dodługofalowych.

Ludziemogąnp.dążyćdonatychmiastowegozaspokojeniaswoichpotrzeb,

podnoszeniajakościżycia,zapewnieniasobieiswoimbliskimlepszegozdro-

wiaalbozdobyciawykształcenia.Realizacjawszystkichpragnieńwiążesię

zjakimiśkosztami.Wjednymprzypadkumogąbyćtośrodkiﬁnansowe,

winnymzdolności.Wszystkieonestanowiąograniczeniabudżetowe,któ-

rezmuszająjednostkidohierarchizowania,porządkowaniaswoichpotrzeb.

Określonykapitałpozwalanabyćtylkopewnąliczbędóbr,cozmuszanasdo

podjęciadecyzji,czyprzeznaczymygonawyjazdwakacyjny,czynanową

sofęalboczyzdecydujemysięnakolejnedziecko,czyraczejzainwestujemy

wlepsząedukacjętego,którejużjestnaświecie.Nawetjeślidysponujemy

dużymikwotami,tonieprzekraczalnąbarierąstajesięczaspotrzebnynareali-

zacjęplanów-podczasdoby,rokuicałegożyciaczłowiekamożnawykonać

tylkoniektórezadania.Rzadkośćtychzasobówzmuszajednostkędoracjo-

nalnegodziałania-rezygnowaniazaktywności,któreprzyniosąjejnajmniej

korzyści,ainwestowaniawte,któresąjejzdaniemlepsze,pozwoląnauzy-

skanienajwiększejsatysfakcjiczy-wjęzykuekonomii-okażąsięnajbardziej

użyteczne.Postulatzachowańmaksymalizacyjnychoznaczajednocześnie,że

ludziebędąoptymalniedopasowywaćśrodkilubichkombinacje,abyzaspo-

koićswojepotrzeby.

Warunki,wktórychaktorzykonfrontująwłasnecelezograniczonymiza-

sobamiorazinnymiaktoramisąwystarczające,zdaniemBeckera,abymożna

byłomówićoistnieniurynku.Jesttomiejsce,naktórymplanyiaspiracje

określonejliczbyosóbzderzająsięzliczbądostępnychofert.Ujmującrzecz

inaczej,popytspotykasiętuzpodażą.Wzajemnesprzężenieograniczonej

liczbydostępnychalternatywzcelamijednostekjestkluczowedlasposobu

rozumieniazjawiskspołecznychzperspektywyracjonalniedziałającychak-

torów.WyrażająctosłowamiBeckera(1990):

Cenyiinnenarzędziarynkowealokujądostępnezasobywobrębie

danegospołeczeństwa,określająctymsamymwarunkiograniczające

pragnieniaposzczególnychuczestnikówikoordynującichdziałania.

Wujęciuekonomicznymwszystkietenarzędziarynkowespełniają

większośćfunkcji(jeśliniewszystkie)przypisywanychwteoriachso-

cjologicznychdziałaniunstruktury”(s.22).

Wrazzutożsamieniemmechanizmówrynkowychzestrukturąspołeczną

Beckerstosujelogikęanalizyekonomicznejrównieżdowyjaśnianiainnych

Brak wyników

Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra