Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IkonoklazmwXXw.Freud,Jacobson,Lacan
19
językuległrozpadowi,psychozajestmowąpierwszejreparacji,jestformą,która
jakopierwszaprzeciwstawiasięśmierci.InaczejniżuLacana,weFreudowskim
spojrzeniupsychozawswoichobjawachniejestświatemnieludzkim,tylkopierw-
szymzwiastunemprzetrwania.Jakmasiętodosporuikonoklastycznego–dotego
powrócimyniecopóźniej.
Nieznaczytojednak,żeFreudjestnieświadomy,czyteżskłonnyniedoce-
niaćrolisłowawmyśleniu.Jestwręczodwrotnie.Możnatoudokumentowaćnie-
zliczonymifragmentamijegopism.WkońcowychakapitachObjaśnianiamarzeń
sennychstwierdzanaprzykład:nProcesymyślowejakotakiesąbowiempozba-
wionejakości[ś].Wceluużyczeniaimjakościkojarzonesąoneprzezczłowieka
zewspomnieniamisłownymi–ichresztkijakościowewystarczą,byściągnąćna
siebieuwagęświadomościiskierowaćodniejnowąobsadęruchliwąkumyśle-
niu”3.WNieświadomościzaś,tekścieo15latpóźniejszyminależącymdokorpusu
pismmetapsychologicznych,dodaje:nSystemPśw[czyliprzedświadomości–A.L.]
powstajewtedy,gdywyobrażenierzeczyzostajeprzemieszczonewskutekpowiąza-
niagozodpowiadającymimuwyobrażeniamisłownymi.Możnaprzypuszczać,że
właśnietakieprzemieszczeniaprowadządowyższegostopniaorganizacjipsychicz-
nejiumożliwiajązastąpienieprocesupierwotnegoprzezdominującywPśwproces
wtórny.[ś]Świadomewyobrażenieobejmujebowiemwyobrażenierzeczywraz
zprzynależnymdoniegowyobrażeniemsłownym,wyobrażenienieświadomejest
zaśsamymwyobrażeniemrzeczy”4.
Czylijednaksłowo.Niezadowalającsiętąkonstatacją,przyjrzyjmysięjednak
uważnie,cowtychdwóchfragmentachFreudnammówi.Idąctropemwskazanym
przezdeSaussure’a,czylikładącakcentnapodkreślanyprzezniegofakt,iżwjęzyku
jakościowanpozytywność”wyłaniasięwyłączniezezwiązku,odniesienia,pojawiają-
cegosię,gdynszeregróżnicdźwiękowychłączysięzszeregiemróżnicpojęciowych”5,
awięcgdydwapolaróżnicokreślonychstrictennegatywnie”odnosząsiędosiebie,
możemyprzyjąćtakąotowykładnięmyśliFreuda.Popierwsze,postulowaneprzez
ojcapsychoanalizynjakości”umożliwiająobsadzenieprocesumyślowegouwagą,czyli
poprostuświadomemyślenie.Podrugie,pojawiająsięonezpowiązaniawyobrażeń
rzeczyireszteksłów,wefekcienprzemieszczeniawyobrażeńrzeczy”kuodpowied-
nimpozycjomodpowiadającychimnwyobrażeńsłownych”,pozycjomzajmowanym
WydawnictwoKR,Warszawa1996,s.156;zob.teżprzykładyegzegezywypowiedzischizofre-
nicznychwS.Freud,Nieświadomość,[w:]Z.Rosińska,Freud,WiedzaPowszechna,Warszawa
1993,s.220.
3Idem,Objaśnianiemarzeńsennych,tłum.R.Reszke,WydawnictwoKR,Warszawa1996,
s.515–516;podkreśleniemoje–A.L.
4Idem,Nieświadomośćś,s.223–224;podkreśleniemoje–A.L.
5F
.deSaussure,Kursjęzykoznawstwaogólnego,tłum.K.Kasprzyk,wstępiprzypisyK.Polań-
ski,wyd.2,PWN,Warszawa1991,s.144.
