Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26|
CzęśćI.Współczesneihistoryczneaplikacjebezpieczeństwa
Zperspektywyhumanizmuewolucyjnegonieodzownymkrokiemwkierun-
kukształtowaniabezpieczeństwawzłożonychukładachspołecznychirelacjach
interpersonalnychjestposzukiwanieodpowiedzinapytanieoprzyczynyludzkiej
przemocy.
Tradycyjnewyjaśnieniazachowańczłowiekaograniczałysiędojegoonto-
genezyiodwoływałysiędoczynnikówdyspozycyjnychisytuacyjnych.Odco
najmniejdwóchdekadcorazbardziejpłodnąheurystykąeksplanacyjnąipredyk-
cyjnąstajesiępodejścieewolucyjne.Występujewnimkilkawzajemnieuzupeł-
niającychsięnurtów,doktórychmożnazaliczyćpsychologięewolucyjną,eko-
logiębehawioralnączłowiekaczybadanianadkoewolucjągenówikultury16.Te
nowepodejściawyjaśniającegenezęludzkichzachowań,atakżewcześniejszaso-
cjobiologia,bazująnadarwinowskiejteoriiewolucji,awswoichszczegółowych
obszarachzainteresowańkorzystajązdorobkubiologiiewolucyjnej,genetykibe-
hawioralnejczyantropologii.
Wewolucyjnymnurcierozważańnadzachowaniamiczłowiekaakcentuje
sięuwarunkowaniafilogenetyczne.Pozwalatonadostrzeżeniewielubiologicz-
nychźródełzachowańludzi.Analizującposzczególnekultury,badaczezwracają
uwagęnagłębokozakorzenionewspólneelementy,któreczyniąposzczególne
grupyHomosapienspodobnymidosiebie.Podkreślasiędużązdolnośćadaptacji
ludzidozróżnicowanychwarunkówśrodowiskageograficznegoispołecznego.
Dostrzeganeróżnicekulturoweinterpretowanesąjakodziełojednejwspólnej
ludziomnatury,reagującejnaróżnorodneczynnikiświatazewnętrznego.
Współcześniewolucjoniściwskazują,żeludzkanaturaniedeterminujena-
szegolosu.Człowiekzostałbowiemzdominowanyprzezkulturę,dlategopre-
dyspozycjeukształtowanewprocesieewolucjisąpotencjałem,którymożeni-
gdyniezostaćaktywizowany,naprzykładzewzględunaspecyficznewłaściwości
środowiskaspołecznegoczyteżuwarunkowaniawychowawczeisocjalizacyjne17.
Ewolucjakulturowaniejestjednakzupełnieoderwanaodewolucjibiologicznej.
Ewolucjoniścistanowczoprzeciwstawiająsięstandardowemumodelowinauk
społecznych,doktryniedominującejprzezwiększośćXXwieku,sugerującej,iż
podatnanaoddziaływanieśrodowiskaludzkapsychikaprzywspółudzialekultury
oderwałanaszezachowanieodewolucyjnychkorzeni.Wrefleksjinadbezpie-
czeństwemczęstoignorujesiętęnaturalistycznąperspektywębadawczą.Chcąc
16Zob.Ł.Budzicz,Znaczeniemyśleniaewolucyjnegowewspółczesnejpsychologii,nNauka”
2012,nr3,s.103–104.
17Zob.R.Dawkins,Samolubnygen,tłum.M.Skoneczny,PrószyńskiiS-ka,Warszawa
1996,s.19–21.
