Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Bezpieczeństwowperspektywiehumanizmuewolucyjnego
|29
założenie,iżprzeciwnikracjonalnierozważakosztyswoichdziałańiwynikające
znichzyski23.Kiedyracjonalnemyśleniejestraczejstanempożądanym,anie
faktycznym,aprocespodejmowaniadecyzjiodbywasięwwarunkachzagroże-
niaiobciążonyjestróżnymiczynnikamizniekształcającymipoznawczewysiłki24,
odstraszanianiemożnauznaćzaefektywnąmetodęograniczaniaagresjiwspo-
łeczeństwieludzi.
Nietylkojednaknaturalnybrakskłonnościdowykorzystaniaracjonalne-
gomyśleniautrudniawspółczesnymludziomrozwiązywaniesytuacjikonflikto-
wych.Istotnącechąnaszegoumysłupogłębiającątęprzypadłośćjeststosowanie
wżyciuspołecznymtaktycznychoszustw.Umożliwiatouzyskiwaniewiększych
korzyścizrelacjispołecznych,lecztakżenarażanadużekosztywprzypadkuwy-
kryciaoszustwa.Unaczelnych,aszczególnieuludzi,ukształtowałysięmechani-
zmypozwalająceidentyfikowaćoszustów,cominimalizowałoryzykoponoszenia
kosztówreprodukcyjnychwynikającychzkontaktówzosobnikamiłamiącymi
regułyspołeczne25.Jeszczelepsząewolucyjnąadaptacjąpozwalającąnaogranicze-
niestrat,amaksymalizowaniezyskówzoszukiwania,byłmechanizmutrudniają-
cyidentyfikacjęoszusta.Okazałasięnimzdolnośćdosamooszukiwania.Robert
TriverssformułowałwlatachsiedemdziesiątychXXwiekuhipotezęwskazującą
nafaworyzowanietejumiejętnościprzezdobórnaturalny.Osobnikisprawne
wsamooszukiwaniulepiejradząsobiebowiemwoszukiwaniuinnych.Stosujątę
strategiępostępowaniazwłaszczawsytuacjachprezentowaniapostawizachowań
objętychdezaprobatąspołeczną.Taludzkawłaściwośćutrudniajednakuzyskanie
prawdziwejwiedzyosobieiośrodowisku,wktórymfunkcjonujemy26.
Ewolucjonizmzarysowujewięcobrazczłowieka,jakoistotynieskłonnejdo
poznawczegowysiłkuiprzejawiającejtendencjedołamanianormżyciagrupo-
wego.Naturanieobdarzyłanasanipoznawcząroztropnością,animoralnądo-
skonałością,leczprzymiotamizwiększającymiszansesukcesureprodukcyjnego.
Szkoda,żeracjonalnemyślenieiuczciwośćniesłużyływspołecznościłowiec-
ko-zbieraczejrywalizacjiozasobyreprodukcyjne.Dzisiejszeżyciebyłobychyba
23
Zob.W.G.Stephan,C.W.Stephan,Wywieraniewpływuprzezgrupy.Psychologiarelacji,
tłum.M.Kacmajor,GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,Gdańsk2000,s.159.
24
Możemydonichzaliczyćstereotypizację,uprzedzenia,etnocentryzmczyteżstosowa-
nie,zewzględunapresjęczasową,heurystykpoznawczychzamiastracjonalnychstrategii
przetwarzaniainformacji.
25
R.Dunbar,Kłopotyznauką,Marabut,OficynaWydawniczaVolumen,Gdańsk–War-
szawa1996,s.150–151.
26
Zob.D.L.Smith,Najbardziejniebezpiecznezezwierząt.Naturaludzkaiprzyczynywo-
jen…,s.186–189.
