Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32|
CzęśćI.Współczesneihistoryczneaplikacjebezpieczeństwa
istnieniewludzkimmózguneurobiologicznychmechanizmówuruchamiających
skłonnośćdowspólnotowychdziałań32.Dobórnaturalnynapoziomiegrupo-
wymzpewnościądałzaczynmoralnościwspierającejprospołecznezachowania.
Wgrupachmogłykształtowaćsięgęstesiecispołeczneskładającesięzosobników
podobnychdosiebiepodwzględemakceptacjinormgrupowych.Moralność
opartanalojalnościgrupowejnieograniczałajednakagresywnościtychgrupwo-
becobcych,atakżewobecwspółplemieńcówłamiącychregułyspołeczne.
Takiesocjobiologiczneujęciezasadykorzyściwłasnejniedajewiększych
nadzieinawykorzystaniejejwsystemachetycznychskłaniającychludzido
współpracyobejmującejgrupyskładającesięzbardzodużejliczbyosobników.
Zasadakorzyściwłasnejmożestanowićzasóbregulacyjnyzachowańczłowieka
wewspółczesnymspołeczeństwieiskłaniaćgododziałańprospołecznych,jeże-
liposzerzonazostanieozmiennekulturowe.Kulturapotrafibowiemnarzucić
tymbiologicznymsiłomrozmaiteformy.Jużprzedstawicieleteoriispołecznego
uczeniawskazywali,iżwiększośćbodźcówmaterialnychimoralnychstajesię
wzmocnieniamiwprocesiespołecznegouczeniasię.Indywidualnabiografiaczło-
wiekadecyduje,cojestdlaniegonagrodą,acokarą.Jedynienielicznebodźce
mająwartośćbiologicznąispełniająrolęwzmocnieńpierwotnych.Sątopokarm
czypodnietyseksualne.Towięckulturamadecydująceznaczenie,jakikierunek
przybiorąsiływynikającezzasadykorzyściwłasnej.Przeformowaniekorzyści
własnejprzezspołeczeństwopozwalajednostkomnaprzejawianiezachowańpro-
społecznych,mimoiżpodstawowymichmotywemjestegoizm.
Bezpieczeństwowujęciuhumanizmuewolucyjnegonależytraktowaćjako
efektwielkiegoprojektuedukacyjnego.Upodstawzagrożeńgenerującychliczne
32Szczególneznaczenieodgrywająsystemyoksytocynergicze.Wytwarzanyprzezniehor-
monoksytocynasprawia,iżuludzirośniesympatiaizaufaniewobecczłonkówwłasnej
grupy.Wbadaniachlaboratoryjnych,którepolegałynazaaplikowaniuoksytocynybadanym
donosa,uzyskanoefektwzrostuzaufaniadopartnerów,słabnięcieegoizmuprzejawianego
wpodejmowanychdecyzjach,troskęointeresywłasnejgrupy,faworyzowanieczłonkówwła-
snejgrupyiskłonnośćdojejobronywsytuacjizagrożenia.Takieefektyniewystępują,gdy
badaniwchodziliwrelacjezczłonkamispozagrupyprzynależności.Sprawne,grupowefunk-
cjonowaniejestrównieżwspomaganeprzezsystemneuronówlustrzanych.Umożliwiaon
rozumienieintencjidziałaniainnejosoby,spostrzeganieirozumieniejejemocjiczyteżwspo-
maganaśladowaniedziałańinnych.Brakaktywnościtegosystemujestuważanyzagłówną
przyczynędeficytówspołecznychudzieciautystycznych.Ułatwiajączłowiekowispołeczne
interakcjerównieżprocesytakiejaknp.wyobraźniaczyumiejętnośćprzyjmowaniacudzej
perspektywy(zob.M.S.Gazzaniga,Istotaczłowieczeństwa.Cosprawia,żejesteśmywyjątkowi,
tłum.A.Nowak,SmakSłowa,Sopot2011,s.184–205;J.Haidt,Prawyumysł.Dlaczego
dobrychludzidzielireligiaipolityka?…,s.306–308).
