Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.WKRĘGUPOJĘĆZWIĄZANYCHZHUMANIZMEM
Humanizm,humanistyczny,humanitarnyitp.tookreśleniaobecnenie
tylkowjęzykunauki,wszczególnościnaukoczłowieku,naukhumanistycz-
nychispołecznych,aletakżewjęzykupotocznym,choćniekoniecznieich
znaczeniasąwpełnirozumiane.Słowniksynonimówjęzykapolskiegopo-
dajekilkadziesiątróżnychsynonimówpowiązanychztymipojęciami.Poza
oczywistymi,jaknp.ludzki,dobry,godny,życzliwy,przyjazny,wymieniasię
teżwartościowy,wyższy,wielkoduszny,samarytański,miłosierny,przyzwo-
ity,wspaniałomyślny,szlachetny,moralny,porządny,prawy,odpowiedni
iin.1Wszystkieonewskazująnapozytywnewyznacznikiczłowieczeństwa.
Chcącopisaćhumanistycznyobraz(ujęcie)starości,należyprzybliżyćzna-
czeniatychpojęć.
Punktemwyjściadlatychwyjaśnieńjestsłowohumanus(łac.ludzki;
humanitas‘człowieczeństwo’)(Kopaliński,1980,s.407).Humanus,awięc
ludzki,wopozycjidoniegopozostajeokreślenie:nieludzki.
Humanustordzeńokreśleniahumanizm.Touruchintelektualnywokre-
sieXIV–XVIwiekuściślezwiązanyzideąrenesansu(renovatioantiqu-
orum),stymulującypoznanieiprzyswajaniekulturyantycznejinajejpod-
stawiewspółtworzącykulturęliterackąifilozoficznąepokiOdrodzenia”
(red.Aduszkiewicz,2004,s.239),choć,jakdowodziErichFromm,idee
humanizmulicząponad2500latisąobecnejużwStarymiNowymTe-
stamencieczystarożytnejflozofigreckiejirzymskiej(Fromm,2020,s.67
inast.).Określenieuhumanizm”madziświeleznaczeń.
TerminhumanizmpowstałwXIXwiekuiużywanyjestrównieżwznaczeniach
szerszych:zjednejstronyjakookreśleniepostawywyrażającejpojmowanieczło-
wiekawduchuhasłahumanitas,określającegowzoremantycznychmistrzów
(głównieCycerona)ideałczłowiekawykształconego,podkreślającegojegotwór-
cząindywidualnośćiwszechstronność,zdrugiejjakookreśleniepewnegotypu
kultury,wykształceniaiświatopogląduujawniającychsięwewszystkichepokach
(red.Aduszkiewicz,2004,s.239).
1Humanistyczny,Synonimy.pl,www.synonimy.pl/synonim/humanistyczny(dostęp:
28.08.2023);Ludzki,Synonimy.pl,www.synonimy.pl/synonim/ludzki(dostęp:28.08.2023).
