Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IdeaprowincjonalizowaniaEuropy
41
Niedasięanimyślećotegorodzajumnogiejhistoriiwładzy,
anisporządzićopracowańnatematnowoczesnegopodmiotupo-
litycznegowIndiachbezradykalnegozakwestionowanianatury
czasuhistorycznego.Wyobrażeniaoprzyszłościopartejnaspra-
wiedliwościspołecznejdlawszystkichludzizakładajązwykle
koncepcjępojedynczego,homogenicznegoiświeckiegoczasu
historycznego.Nowoczesnapolitykaczęstoprzedstawiaswoją
zasadnośćjakohistorięludzkiejsuwerenności,rozwijającąsię
wnieprzerwanymbiegujednolitegoczasuhistorycznego.Ja
uważam,żepoglądtenniejestintelektualnieadekwatnydlaroz-
patrywaniawarunkównowoczesnościpolitycznejwkolonial-
nychipostkolonialnychIndiach.Musimywyjśćpozadwaonto-
logicznezałożeniawynikająceześwieckichkoncepcjitego,co
polityczneicospołeczne.Wedługpierwszego,człowiekistnieje
wstrukturzepojedynczegoiświeckiegoczasuhistorycznego,
któryobejmujeinnerodzajeczasu.Jatwierdzę,żezadaniekon-
ceptualizacjipraktykispołecznejipolitycznejnowoczesności
wAzjiPołudniowejczęstokroćwymagaodnasprzeciwnejhipo-
tezy:czashistorycznyniejestintegralny,leczwewnętrznienie-
spójny.Wedługdrugiegozałożenia,któreprzyjmujenowocze-
snaeuropejskamyślpolitycznainaukispołeczne,człowiekjest
wsensieontologicznympojedynczy,bogowieiduchytowosta-
tecznymrozrachunkujedynienfaktyspołeczne”,sferaspołeczna
zaśjepoprzedza.Staramsięjednakwyjśćpozazałożenienawet
logicznejuprzedniościsferyspołecznej.Wewszystkichempi-
ryczniepoznanychspołeczeństwachludzieistnieliwrazztowa-
rzyszącymiimbogamiiduchami.ChoćBógmonoteizmuzebrał
parębatów(oilewogólenienumarł”)wdziewiętnastowiecznej
opowieścionodczarowaniuświata”,bogowieiinnesiłyspraw-
czeobecnewpraktykachtakzwanegonzabobonu”nigdziedo
końcaniewymarły.Dlategouważam,żebogowieiduchywspół-
istniejąegzystencjalniezludźmiiwychodzęzzałożenia,żekwe-
stiabyciaczłowiekiemwiążesięzkwestiąbyciazbogamiidu-
chami52.Byćczłowiekiemoznacza,jakwyraziłtoRamachandra
52Piszęnkwestiabyciaczłowiekiem”,gdyż-jakwiemyodHeideg-
gera-możeonazawszepojawiaćsięjakopytanie,nigdyjakoodpowiedź.
