Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
SŁOWOWSTĘPNE
DramatmistycznyKsiądzMarek,którypoeta(jakpiszedomatki)
ficzytałbyprzedChrystusem”,skupiawosobachJudytyzBetuliiiJu-
dytyzBarudoniosłeproblemyhistoriozoficzne,narodoweireligijne.
WcentrumrozważańpozostajątetreściStaregoiNowegoTestamen-
tu,którewtapiałysięwkulturyjudaistycznąichrześcijańską,wzbudza-
jącprzezstulecianapięciarzutującenahistoriętrudnejkoegzystencji
obuwyznań.NajciekawszeustaleniainterpretacyjneAgatyStarownik
dotycząbohaterkiKsiędzaMarka,związanejzwielowiekowymdziedzic-
twemżydowskimiuwikłanejwkonfliktydrążąceoblężonyBar–sym-
bolRzeczypospolitej;kobietyrozdartejmiędzyprzeciwnymisobiepa-
radygmatamietycznymiiwzorcamifipanimężnej”(mówiącjęzykiem
Kochanowskiego)uformowanymiwobusferachreligijnych.
RozważanedziełaSłowackiegozmieniajądyskursstaropolski,lecz
kontynuująnajważniejszewątkitradycjihumanistycznej:przekonania
ogodnościludzkiejiwolności,realizowanejwstałymtranscendowaniu
egzystencji;wwyborzewartości,częstotragicznymlecznieuniknio-
nym,bokonstytuującymtożsamośćjednostki;wnapięciubytowania
wsferachindywiduumizbiorowości.
Dylematyutrwalonewdługimtrwaniuhumanistycznejmyśli
oczłowieku,azyskująceszczególniedramatycznywyrazwtwórczości
romantyków,zostałyprzeniesionewXXwiek.Ozmaganiusięznimi,
zapisanymwtwórczościautorówSklepówcynamonowychiFerdydurke,
mówiszkicSotiriosaKarageorgosaPrzeciwstawneświatySchulzaiGom-
browicza.Schulzowskaantyhumanistycznakoncepcjaświatazamykający
przedstawianycyklartykułów.Autordowodzi,żepytaniaosensświata,
kulturyiżycialudzkiego,nurtująceobupisarzy,zyskiwałyprzeciwne
sobieodpowiedzi:konsekwentnieateistycznąuGombrowicza,uzna-
jącegotradycjehumanitasichristianitaszazbiórpustychznakówizde-
gradowanychform,aswoiściereligijnąwdziełachBrunonaSchulza,
któryuporczywiebadałtajemnicęukrytąwgłębipsychikiidociekał
ukrytejistotyrzeczy.
WTobiejestmateriałnawielkiegohumanistę.CzymżeinnymjestTwo-
japatologicznawrażliwośćnaantynomie,jeślinietęsknotądouniwer-
salizmu,dozhumanizowanianiedoludzkichobszarów[ł]
