Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PoŁożenieHYdrograficznePolskinatleeuroPY
żeglowne(tab.3.3;patrzrozdz.6.7).Największym
średnimprzepływemrocznymcechujesięWisła,
któradoprowadzadoBałtykuśrednio1080m3wody
wciągusekundy(32km3.rok-1).Średniprzepływrocz-
nyOdryjestznaczniemniejszyiwynosi567m3∙s-1
(18km3.rok-1;patrzrozdz.7.1).
ŹródłaWisłyznajdująsięwBeskidzieŚląskim
nazachodnimstokuBaraniejGóry.ZpołączeniaCzar-
nejWisełki(1107mn.p.m.)iBiałejWisełki(1080m
n.p.m.)powstajeWisełka,którałączysięzpotokiem
MalinkairazemprzyjmująnazwęWisła.Wartowspo-
mnieć,żew1843r.okoliceteodwiedziłWincentyPol
–geograf,krajoznawcaipoetawrazzHiacyntemKan-
tymŁobarzewskim–botanikiem.WObrazachzżycia
inatury(1869)Poltakopisujetenpobyt:
ByłotonasamymgrzbiecieszląskiegoBeskidu,
[ł]amywracaliśmyodźródełWisły.Naprzewale
samegodziałustanęłykonieiwytchnęły,achwila
tamiałacośtakuroczystegowsobie,żenaszatrzy-
maławmiejscu.PojednejstronieopadałaBarania
Góraczarnymwerchem,kędybijąźródłaWisły
[…].Powinszujmysobie,boodźródełZłotejBy-
strzycy,ażdoźródełWisły,widzieliśmynawłasne
oczykrynicerzeknaszychiprzeszliśmyprzezgrzbiet
całegoBeskidu.
Pobytuczonychupamiętnionow1984r.tablicą
znapisem:WykapyCzarnejWisełkiimieniaWincen-
tegoPolaiH.K.Łobarzewskiegoumieszczonąprzy
źródłachCzarnejWisełki.WBeskidachWisłama
charakterpotokugórskiegoospadkukilkunastu
promili.WKotlinieOświęcimskiejprzybieracechy
rzekinizinnej.OdcinekodźródełdoujściaPrzemszy
doWisłyzwanyjestMałąWisłą(106km)itenwę-
zełhydrograficzny(ujściePrzemszydoWisły)przyj-
mujesięjakopoczątek(punktzerowy)kilometrażu
rzekistosowanegom.in.przezpaństwowąsłużbęhy-
drologiczną.PoopuszczeniuKotlinyOświęcimskiej
Wisłaprzełamujesięprzezzrębywapienijurajskich
wokolicachKrakowa.ŚredniprzepływWisływyno-
situtajok.90m3∙s-1.Podczaswezbrańletnichprze-
pływwzrastaniekiedyponaddwudziestokrotnie,tak
jaknp.wlipcu1970r.(2300m3∙s-1)lubmajuiczerw-
cu2010r.(2480m3∙s-1;Raport…,2010).Uznajesię,
żewZawichoście,położonymponiżejujściaSanu
(średniprzepływ129m3∙s-1),kończysięgórnybieg
Wisły.Natymodcinkuzlokalizowanychjestkilka
stopniwodnych(Dwory,Smolice,Łączany,Kościusz-
ko,Dąbie,Przewóz).TworząoneKaskadęGórnej
Wisły,dziękiktórejnaodcinkuodujściaPrzemszy
dostopniawodnegoPrzewózrzekamawarunkiże-
glugoweumożliwiająceprzemieszczaniesięjednostek
pływającychoładownoścido1000t.
BiegśrodkowyWisłyobejmujeodcinekodZa-
wichostudoujściaNarwi(313m3∙s-1),natomiast
biegdolny–odujściaNarwi(lubodstopniawod-
negoWłocławek)doujściadoZatokiGdańskiej.
ŚrodkowybiegWisłycharakteryzujesięspadkiem
od0,2do0,3‰.MiędzyujściemWieprzaiWarszawą
biegrzekijestnaturalny,wobrębiekorytaoszeroko-
ściod660do1000mznajdująsięlicznełachy,awob-
rębieterasyzalewowej–starorzecza.Średniprzepływ
Wisływynosituok.600m3∙s-1.DolnybiegWisłyjest
zaburzonystopniemwodnymweWłocławku,którego
cofkasięgaażdoPłocka.Poniżejstopnianadługości
9kmobserwujesięprzyspieszonąerozjękorytaWis-
ły,natomiastdalej–procesprzyspieszonejakumu-
lacji.Ostatniekilkadziesiątkilometrówbiegurzeki
znajdujesięnaŻuławachWiślanychrozpościerają-
cychsięwobrębiedeltyWisły.Około28%powierzch-
niŻuławstanowiąobszarydepresyjne.DoBałtyku
Wisławpadasztucznymprzekopempowstałymwla-
tach1891–1895podwsiąŚwibno.Średniprzepływ
Wisłyjesttutajok.dwarazymniejszyniżnp.Renu
i162razymniejszyniżAmazonki(tab.3.4).Odnogi
Wisły:Szkarpawa,MartwaWisłaiNogat,oddzielone
śluzami,nieodgrywajądużejroliwodprowadzaniu
wódWisłydoBałtyku.
Tabela3.4.PrzepływipowierzchniadorzeczyWisłyiOdryorazwybranychrzeknaZiemi
wisła
odra
Kolorado
wołga
ren
nil
dunaj
Rzeka
Średniprzepływ
roczny[m3.s-1]
1080
8060
2300
2810
6420
575
640
dorzecza[tys.km2]
Powierzchnia
1360
3349
194
119
640
252
917
Źródło:Gupta(red.)2007;Encyklopedia…,1998
mississippi
lena
zambezi
jenisjej
jangcy
kongo
amazonka
Rzeka
Średniprzepływ
roczny[m3.s-1]
175000
15500
16200
17600
18040
35000
41200
dorzecza[tys.km2]
Powierzchnia
3230
2490
1331
2580
1940
3822
6915
19
